Sindhi Media
سينيئر رڪن
ڪتاب: دينِ توحيد، واديءِ مهراڻ ۽ انسان جي اصل ڪهاڻي
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ
**
باب 4: عزازيل کان ابليس تائين — بغاوت، حسد ۽ انسان دشمن طاقت جو تاريخي پسمنظر**
---
www.facebook.com
4.1 عزازيل جو اصل مقام — قرآن ۽ روايتن مطابق
4.1.1 عزازيل ڪير هو؟
١۔ قديم روايتن مطابق عزازيل جنن مان هڪ نهايت عبادت گذار، عالم ۽ عابد هو۔
٢۔ هو زمين تي رهندڙ جنات جي هڪ جماعت مان هو، جن کي “جنّ السبّاق” چيو ويندو هو۔
4.1.2 قرآن جو واضح اعلان
> “كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ”
(سورة الکہف، آيت 50)
يعني: هو جنن مان هو، تنهن ڪري الله جي حڪم جي نافرماني ڪئي۔
4.1.3 فرشتن سان گڏ هجڻ جو سبب
هن جي عبادت، رياضت ۽ علم جي ڪري کيس فرشتن جي صف ۾ رکيو ويو ـ پر هو فرشتو ڪڏهن به نه هو۔
---
4.2 آدمؑ جي تخليق ۽ ابليس (عزازيل) جو پهريون آزمائشي لمحو
4.2.1 سجدو جو حڪم
الله جڏهن آدمؑ کي تخليق ڪيو، فرشتن ۽ عزازيل کي حڪم ٿيو:
> “فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ”
(البقرة: 34)
4.2.2 انڪار جا اصل محرڪ
١۔ حسد
٢۔ تڪبر
٣۔ نسلي برتري جو تصور
> “أَنَا خَيْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِينٍ”
(ص: 76)
4.2.3 ابليس جي بغاوت جو نتيجو
عزازيل جو اصل مقام زوال ۾ تبديل ٿيو۔
“ابليس” لقب مليو، جنهن جو مطلب آهي: رحمت کان محروم ڪيل۔
---
4.3 انسان ۽ ابليس جو پهريون معرڪو — جنت کان زمين تائين
4.3.1 وسوسو ۽ پهريون حملو
ابليس کي مهلت ملي ته هو انسان کي گمراه ڪري۔
هن آدمؑ ۽ حواؑ کي وسوسو ڏنو:
> “هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ…؟”
4.3.2 زمين تي لهڻ
آدمؑ، حواؑ ۽ ابليس سڀ زمين تي اتاريا ويا—
آدمؑ کي نبوت ۽ هدايت،
ابليس کي گمراهي ۽ دشمني جو مشن مليو۔
---
4.4 قابيل ۽ هابيل — ابليس جو پهريون انساني قتل
4.4.1 حسد جو ٻج
ابليس جيڪو پاڻ حسد جو شڪار ٿيو، انسان ۾ به اهو ئي وسوسو وڌو۔
4.4.2 پهريون قتل
قابيل، هابيل کي قتل ڪيو — انسانيت جو پهريون جرم۔
4.4.3 قرآن جو ذڪر
> “فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ…”
(المائدة: 30)
---
4.5 ابليس جو قسم ۽ انساني تاريخ ۾ سندس دائمي دشمن
4.5.1 ابليس جو الله سان قسم
> “لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ…”
(الحجر: 39)
4.5.2 انسان سان دشمني جو دائمي سلسلو
هر دور ۾ طاغوت، فرعون، نمرود جهڙا ڪردار ابليس جي مشن جو حصو رهيا۔
---
4.6 ابليس ۽ سنڌ — قديم تاريخ ۾ باطل قوتن جي جڙ
4.6.1 سنڌ ۾ قديم جادو، بت پرستي ۽ گمراه قبيلن جي شروعات
موئن جو دڙو ۽ هڙپا جي ڪجهه روايتن ۾ بت پرستي، جادو ۽ نجومي قوتون ملن ٿيون، جيڪي ابليسي فڪر جا اثر هئا۔
4.6.2 سامي، ابراہيمي ۽ توحيدي اثرن جي آمد
نوحؑ کان پوءِ مختلف توحيدي جماعتن جا آثار سنڌ ڏانهن پهتا۔
پر بت پرست قبيلن ۽ آريائي حملن انهن کي مسخ ڪيو۔
---
4.7 ابليس جي حڪمت عملي — تاريخ ۾ سندس 5 وڏا هٿيار
1. گمراهي (ضلال)
2. شڪ (وسوسا)
3. تڪبر (انا)
4. لالچ (مال، دنيا)
5. شرڪ (بت، قبرپرستي، طاقت پرستي)
---
4.8 نتيجو: ابليس جي بغاوت کان انسان جي بيداري تائين
عزازيل جو زوال انساني تاريخ جو بنيادي موڙ بڻيو۔
انسان کي پنهنجي دشمن جي چالن کان باخبر رهڻ لازمي آهي۔
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ
**
باب 4: عزازيل کان ابليس تائين — بغاوت، حسد ۽ انسان دشمن طاقت جو تاريخي پسمنظر**---
Log in to Facebook
Log in to Facebook to start sharing and connecting with your friends, family and people you know.
www.facebook.com
4.1.1 عزازيل ڪير هو؟
١۔ قديم روايتن مطابق عزازيل جنن مان هڪ نهايت عبادت گذار، عالم ۽ عابد هو۔
٢۔ هو زمين تي رهندڙ جنات جي هڪ جماعت مان هو، جن کي “جنّ السبّاق” چيو ويندو هو۔
4.1.2 قرآن جو واضح اعلان
> “كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ”
(سورة الکہف، آيت 50)
يعني: هو جنن مان هو، تنهن ڪري الله جي حڪم جي نافرماني ڪئي۔
4.1.3 فرشتن سان گڏ هجڻ جو سبب
هن جي عبادت، رياضت ۽ علم جي ڪري کيس فرشتن جي صف ۾ رکيو ويو ـ پر هو فرشتو ڪڏهن به نه هو۔
---
4.2 آدمؑ جي تخليق ۽ ابليس (عزازيل) جو پهريون آزمائشي لمحو
4.2.1 سجدو جو حڪم
الله جڏهن آدمؑ کي تخليق ڪيو، فرشتن ۽ عزازيل کي حڪم ٿيو:
> “فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ”
(البقرة: 34)
4.2.2 انڪار جا اصل محرڪ
١۔ حسد
٢۔ تڪبر
٣۔ نسلي برتري جو تصور
> “أَنَا خَيْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِينٍ”
(ص: 76)
4.2.3 ابليس جي بغاوت جو نتيجو
عزازيل جو اصل مقام زوال ۾ تبديل ٿيو۔
“ابليس” لقب مليو، جنهن جو مطلب آهي: رحمت کان محروم ڪيل۔
---
4.3 انسان ۽ ابليس جو پهريون معرڪو — جنت کان زمين تائين
4.3.1 وسوسو ۽ پهريون حملو
ابليس کي مهلت ملي ته هو انسان کي گمراه ڪري۔
هن آدمؑ ۽ حواؑ کي وسوسو ڏنو:
> “هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ…؟”
4.3.2 زمين تي لهڻ
آدمؑ، حواؑ ۽ ابليس سڀ زمين تي اتاريا ويا—
آدمؑ کي نبوت ۽ هدايت،
ابليس کي گمراهي ۽ دشمني جو مشن مليو۔
---
4.4 قابيل ۽ هابيل — ابليس جو پهريون انساني قتل
4.4.1 حسد جو ٻج
ابليس جيڪو پاڻ حسد جو شڪار ٿيو، انسان ۾ به اهو ئي وسوسو وڌو۔
4.4.2 پهريون قتل
قابيل، هابيل کي قتل ڪيو — انسانيت جو پهريون جرم۔
4.4.3 قرآن جو ذڪر
> “فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ…”
(المائدة: 30)
---
4.5 ابليس جو قسم ۽ انساني تاريخ ۾ سندس دائمي دشمن
4.5.1 ابليس جو الله سان قسم
> “لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ…”
(الحجر: 39)
4.5.2 انسان سان دشمني جو دائمي سلسلو
هر دور ۾ طاغوت، فرعون، نمرود جهڙا ڪردار ابليس جي مشن جو حصو رهيا۔
---
4.6 ابليس ۽ سنڌ — قديم تاريخ ۾ باطل قوتن جي جڙ
4.6.1 سنڌ ۾ قديم جادو، بت پرستي ۽ گمراه قبيلن جي شروعات
موئن جو دڙو ۽ هڙپا جي ڪجهه روايتن ۾ بت پرستي، جادو ۽ نجومي قوتون ملن ٿيون، جيڪي ابليسي فڪر جا اثر هئا۔
4.6.2 سامي، ابراہيمي ۽ توحيدي اثرن جي آمد
نوحؑ کان پوءِ مختلف توحيدي جماعتن جا آثار سنڌ ڏانهن پهتا۔
پر بت پرست قبيلن ۽ آريائي حملن انهن کي مسخ ڪيو۔
---
4.7 ابليس جي حڪمت عملي — تاريخ ۾ سندس 5 وڏا هٿيار
1. گمراهي (ضلال)
2. شڪ (وسوسا)
3. تڪبر (انا)
4. لالچ (مال، دنيا)
5. شرڪ (بت، قبرپرستي، طاقت پرستي)
---
4.8 نتيجو: ابليس جي بغاوت کان انسان جي بيداري تائين
عزازيل جو زوال انساني تاريخ جو بنيادي موڙ بڻيو۔
انسان کي پنهنجي دشمن جي چالن کان باخبر رهڻ لازمي آهي۔