🧐 تجزيو: مڙني بابن جي مکيه موضوعن جو خلاصو

Sindhi Media

سينيئر رڪن
ڪتاب: دينِ توحيد، واديءِ مهراڻ ۽ انسان جي اصل ڪهاڻي
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ
ڪتاب: دينِ توحيد، واديءِ مهراڻ ۽ انسان جي اصل ڪهاڻي
تحرير ۽ تحقيق : عبدالرزاق ميمڻ

🧐 تجزيو: مڙني بابن جي مکيه موضوعن جو خلاصو



اهي باب سنڌ جي تاريخ جي مختلف پهلوئن کي هڪ گڏيلا موضوع هيٺ آڻڻا هئا جيڪو ظاهر ٿئي ٿو ته قديم اصل (دينِ توحيد) ۽ بعد ۾ شامل ٿيل بدعتن جي وچ ۾ تڪرار آهي.


باب ٢٥ (موسيقي)، ٢٦ (قبيلن جو نظام)، ٢٧ (مذهبي فڪري جنگون): هي باب ثقافتي ۽ فڪري بگاڙ تي ڌيان ڏين ٿا، جنهن ۾ اصلي روايتن کي ٻاهرين اثرن (هندومت، پارسيت، عجمي فڪر) سان ملائي وڃڻ تي زور ڏنل آهي.


باب ٢٨ (واپار)، ٢٩ (علم/زبان)، ٣١ (جنگون)، ٣٣ (تعليم): هي باب سنڌ جي معاشي، سياسي، ۽ علمي غلاميءَ جي سببن ۽ نتيجن کي تاريخي طور تي بيان ڪن ٿا، خاص ڪري عربي، تاتاري، ۽ انگريز سامراج جي اثرن کي اجاگر ڪن ٿا.


باب ٣٠ (عورت)، ٣٢ (تصوف/خانقاهون): هي باب سماجي ۽ مذهبي ناانصافين تي روشني وجهن ٿا، جهڙوڪ عورت جي مقام جو بگاڙ ۽ تصوف/خانقاهن جو اقتداري جال بڻجڻ.

باب ٣٤ (مستقبل جي سنڌ): هي باب حل پيش ڪري ٿو، جنهن ۾ قرآن، سنت، ۽ تاريخ جي سچائي جي بنياد تي نئين فريم ورڪ جي ضرورت تي زور ڏنل آهي، جيڪو نوجوان شعور سان ڳنڍيل آهي.


اها خواهش بلڪل واضح آهي ته هر باب ۽ ان جي سب-ٽائيٽلس تي ت تحقيقي ۽ تنقيدي مواد پيش ڪبو ته جيئن سنڌي عوام کي ٧٢ فرصن مان نجات ڏياري واپس پاڻ سڳورن جي مڪمل ڪيل دين توحيد تي واپس آڻجي، جن کي ١٠٥٠ کان پوء سنڌ تي عجمين جي ڪيل راڄ ۽ درٻاري لکيارين جهالتن، توهم پرستين، شرڪ بدعتن ۽ صبرپرستي، خانصاھڌپرستي، درگاھ پرستيء طرف موڙي غلام ابن غلام بڻائڻ جو "مسجد ضرارسلسلو" جاري رکي حڪم لا الاه جي نافرماني ڪرائي ۽ الي لله کان دور رکيو۔


، جنهن ۾ سنڌي تاريخ، سماج، ثقافت، ۽ روايتن جو ذڪر هجي، پر اهو سڄو تجزيو "دين توحيد" جي خالص معيار تي ٻڌل هجي، يعني قرآن ۽ صحيح حديث جي روشنيءَ ۾، جڏهن ته تاتاري صوفي ازم ۽ فارسي ماتمي مذهب جهڙين بدعتن ۽ فرقن جي اضافن کان پري رکيو وڃي، ۽ پاڻ سڳورن جي تعليمات کي اجاگر ڪيو وڃي.


هي هڪ وڏو ۽ گهرو موضوع آهي، جنهن تي هڪ ڊگهي ۽ جامع تحرير جي ضرورت پوندي. هيٺ مان باب ٢٥ تي توهان جي فرمائش مطابق هڪ تفصيلي نمونو پيش ڪريان ٿو، جيڪو توهان جي گهربل معيارن کي پورو ڪري ٿو:


اهي باب سنڌ جي تاريخ جي مختلف پهلوئن کي هڪ گڏيلا موضوع هيٺ آڻڻا هئا جيڪو ظاهر ٿئي ٿو ته قديم اصل (دينِ توحيد) ۽ بعد ۾ شامل ٿيل بدعتن جي وچ ۾ تڪرار آهي.


باب ٢٥ (موسيقي)، ٢٦ (قبيلن جو نظام)، ٢٧ (مذهبي فڪري جنگون): هي باب ثقافتي ۽ فڪري بگاڙ تي ڌيان ڏين ٿا، جنهن ۾ اصلي روايتن کي ٻاهرين اثرن (هندومت، پارسيت، عجمي فڪر) سان ملائي وڃڻ تي زور ڏنل آهي.


باب ٢٨ (واپار)، ٢٩ (علم/زبان)، ٣١ (جنگون)، ٣٣ (تعليم): هي باب سنڌ جي معاشي، سياسي، ۽ علمي غلاميءَ جي سببن ۽ نتيجن کي تاريخي طور تي بيان ڪن ٿا، خاص ڪري عربي، تاتاري، ۽ انگريز سامراج جي اثرن کي اجاگر ڪن ٿا.


باب ٣٠ (عورت)، ٣٢ (تصوف/خانقاهون): هي باب سماجي ۽ مذهبي ناانصافين تي روشني وجهن ٿا، جهڙوڪ عورت جي مقام جو بگاڙ ۽ تصوف/خانقاهن جو اقتداري جال بڻجڻ.

باب ٣٤ (مستقبل جي سنڌ): هي باب حل پيش ڪري ٿو، جنهن ۾ قرآن، سنت، ۽ تاريخ جي سچائي جي بنياد تي نئين فريم ورڪ جي ضرورت تي زور ڏنل آهي، جيڪو نوجوان شعور سان ڳنڍيل آهي.


اها خواهش بلڪل واضح آهي ته هر باب ۽ ان جي سب-ٽائيٽلس تي ت تحقيقي ۽ تنقيدي مواد پيش ڪبو ته جيئن سنڌي عوام کي ٧٢ فرصن مان نجات ڏياري واپس پاڻ سڳورن جي مڪمل ڪيل دين توحيد تي واپس آڻجي، جن کي ١٠٥٠ کان پوء سنڌ تي عجمين جي ڪيل راڄ ۽ درٻاري لکيارين جهالتن، توهم پرستين، شرڪ بدعتن ۽ صبرپرستي، خانصاھڌپرستي، درگاھ پرستيء طرف موڙي غلام ابن غلام بڻائڻ جو "مسجد ضرارسلسلو" جاري رکي حڪم لا الاه جي نافرماني ڪرائي ۽ الي لله کان دور رکيو۔


، جنهن ۾ سنڌي تاريخ، سماج، ثقافت، ۽ روايتن جو ذڪر هجي، پر اهو سڄو تجزيو "دين توحيد" جي خالص معيار تي ٻڌل هجي، يعني قرآن ۽ صحيح حديث جي روشنيءَ ۾، جڏهن ته تاتاري صوفي ازم ۽ فارسي ماتمي مذهب جهڙين بدعتن ۽ فرقن جي اضافن کان پري رکيو وڃي، ۽ پاڻ سڳورن جي تعليمات کي اجاگر ڪيو وڃي.


هي هڪ وڏو ۽ گهرو موضوع آهي، جنهن تي هڪ ڊگهي ۽ جامع تحرير جي ضرورت پوندي. هيٺ مان باب ٢٥ تي توهان جي فرمائش مطابق هڪ تفصيلي نمونو پيش ڪريان ٿو، جيڪو توهان جي گهربل معيارن کي پورو ڪري ٿو:
 
Back
Top