جواب: محترم دودو چانڊيو جي لکيل ڪالمن جو مجموعو۔
قوم کي ”مبارڪون“!!
اڱارو 16 فيبروري 2010ع
سنڌ سرڪار آخرڪار بنا قانون ٺاهڻ جي مڪاني چونڊن جو اعلان ۽ ان لاءِ اتفاق راءِ سان سنڌ اسيمبليءَ مان بل پاس ڪرائي ڇڏيو آهي. مڪاني ادارن بابت پاس ڪيل هن ترميمي بل ۾ جيڪي مک ڳالهيون آهن، اهي هيءَ آهن ته، سنڌ سرڪار 120 ڏينهن ۾ مڪاني چونڊون ڪرائڻ جي پابند هوندي. سرڪاري آفيسر ايڊمنسٽريٽر مقرر ٿيندا، ان دوران مڪاني ادارن واري نظام بابت قانونسازي ٿيندي، جيڪڏهن حڪومت مقاني ادارن جو 120 ڏينهن اندر ڪو نئون قانون نه ٺاهي سگهي ته پوءِ اڳوڻي صدر پرويز مشرف واري نظام تحت ئي چونڊون ڪرايون وينديون. سومر ڏينهن واري هن اجلاس ۾ مڪاني نظام وارو اهو ترميمي بل آغا سراج دراني پيش ڪيو، جنهن جي ايوان ۾ موجود سمورين پارٽين حمايت ڪئي، ان دوران جيڪي به تقريرون ٿيون، انهن تقريرن ۾ قوم کي بار بار مبارڪون ڏنيون ويون، ان وقت ڪجهه حيرت ٿي رهي هئي، جڏهن بنا قانون جي چونڊن جو اعلان ٿي رهيو هو.
پ پ ۽ ايم ڪيو ايم جي وچ ۾ جيڪي اختلاف هئا، اهي اصل ۾ بل تي نه پر نظام تي هئا، جنهن ۾ ايم ڪيو ايم جو چوڻ هو ته اڳوڻي صدر پرويز مشرف جي مڪاني ادارن واري نظام کي ئي وڌيڪ مضبوط ڪري شهري سرڪار کي بااختيار بنايو وڃي. ائين ئي ضلعي، تعلقي، ٽائونس ۽ شهري سرڪار جو نظام هجي، جڏهن ته پ پ جو موقف هو ته مڪاني ادارن جو اهو نظام لاڳو ڪيو وڃي، جنهن جو 73ع جي آئين ۾ ذڪر آهي ۽ ان لاءِ چيئرمين يا ميئر هجن. ٻئي جماعتون ٻن مهينن تائين گڏجاڻيون ڪنديون رهيون، رات جو 3-3 وڳي تائين ڊگها بحث ٿيا، قانون جا ڪتاب آندا ويا، صحافي، فوٽو گرافر ۽ ڪيمرا مين 3-3 وڳي تائين رات جو قوم کي ڪا خبر ٻڌائڻ لاءِ ڪڏهن وزيراعليٰ هائوس ته ڪڏهن گورنر هائوس جي ٻاهران انتظار ڪندا رهيا. هر ڀيري گڏيل پريس ڪانفرنس ڪري چيو ويندو هو ته قوم کي خوشخبري ٻڌائينداسين، آخرڪار سومر ڏينهن اها خوشخبري آئي، مطلب مڪاني چونڊن جو نظام ڪهڙو هوندو؟ ڇا ان ۾ ناظم هوندا يا چيئرمين، ضلعي حڪومتون هونديون يا ڪائونسلون، شهري سرڪار هوندي يا ڪراچي 5 ضلعن ۾ ورهايل ميٽرو پوليٽن سٽي هوندي؟ ان بابت قانون بعد ۾ ٺهندو، پر چونڊن جي تياري جو اعلان ٿي ويو آهي. ڪير ڪهڙي اليڪشن لاءِ تياري ڪري؟ ڪا خبر ڪانهي، مطلب جيڪي معاملا جتي هئا، اتي ئي آهن، جيڪو هڪ قدم اڳتي وڌائڻ جو اعلان ڪيو ويو آهي، اهو قدم به هڪڙو ڪنڊو آهي، جيڪو پ پ جي نڙيءَ ۾ اٽڪايو ويو آهي. اگر 120 ڏينهن دوران سنڌ سرڪار مڪاني ادارن بابت ڪو قانون جوڙي نه سگهي ته اڳوڻي صدر پرويز مشرف واري نظام تحت ئي چونڊون ٿينديون. پ پ سرڪار هاڻي هن بل کانپوءِ پنهنجي اتحادي جماعت آڏو پابند بنجي وئي آهي، اگر اتحادي جماعت پنهنجي موقف تي قائم رهندي، ڪنهن نئين نظام تي اتفاق نٿي ڪري ته پوءِ پ پ وٽ پرويز مشرف واري قانون کانسواءِ ڪو ٻيو رستو نه هوندو، جنهن جا وڌيڪ امڪان آهن، ڇاڪاڻ ته متحده قومي موومينٽ پنهنجي سياسي سگهه جون پاڙون مڪاني نظام کي سمجهي ٿي ۽ ان لاءِ هن هِن وقت تائين ڪڏهن به ڪمپرومائيز ناهي ڪيو ۽ نه ئي هاڻي ڪندي نظر اچي ٿي، تنهن ڪري هن بل کانپوءِ جيڪو ماحول نظر اچي ٿو، ان ۾ گهاٽو پ پ کي ئي ٿيندو نظر اچي ٿو.
جيڪڏهن اهو ڪجهه ڪرڻو هو ته هيترا مهينا ضايع ڇو ڪيا ويا؟ شروع ۾ ئي اعلان ڪيو وڃي ها، دير جي ڪري ڪراچي ڪيترو ڀوڳيو، هن شهر اندر ڇا وهيو واپريو، انساني زندگين آڏو ڪيترا امتحان آيا، ڪاروباري سرگرمين سان ڪهڙي جٺ ٿي، اهو سڀ ڪجهه نه ٿيڻ گهرجي ها، ان کانسواءِ جيڪا ٻئي ڳالهه سامهون آئي آهي، اها هيءَ ته پ پ ۽ ايم ڪيو ايم سيٽ ايڊجسٽمينٽ تحت چونڊون وڙهنديون. اها ڳالهه ته ڀلي آهي، پر ڪنهن همراهه جي ڳالهه وانگي ته ”ميلو متو ئي منهنجي ٽوال چورائڻ لاءِ هو“ وارو قصو نه ٿئي، ڇو ته ٻڌڻ ۾ آيو آهي ته هن وقت تائين پ پ ۽ ايم ڪيو ايم ۾ سيٽ ايڊجسٽمينٽ جي حوالي سان جيڪي ڳالهيون ٿيون آهن، ان ۾ ڪراچي، حيدرآباد جون ضلعي ۽ شهري حڪومتون، نوابشاهه، سکر ۽ ميرپورخاص جون تعلقي ناظميون متحده کي ڏيڻ جون ڳالهيون ٿيون آهن. ڪراچي شهري سرڪار به قائم رهندي، ملير ضلعو به بحال نه ٿيندو، حيدرآباد ضلعو به بحال نه ٿيندو، موٽ ۾ لياري ۽ ملير ڊولپمينٽ اٿارٽيون ڪجهه بااختيار ڪيون وينديون، رب پاڪ ڪري اها ڳالهه درست نه هجي، پر جيڪڏهن اها ڳالهه درست هوندي ته هي جيڪي قوم کي مبارڪون ڏنيون ويون آهن، اهي مبارڪون ڏاڍيون مهانگيون پونديون.
خميس ڏينهن واري اجلاس ۾ جيئن ته آغا سراج دراني اهو بل پيش ڪيو ۽ سمورن ان جي حمايت ڪئي، پر جيڪي تقريرون ٿيون، ان ۾ ٻه وهڪرا واضح نموني نظر اچي رهيا هئا. پ پ جا اڳواڻ قوم کي مبارڪون ڏيندي چئي رهيا هئا ته ”اسان هڪ آمر جي نظام جو خاتمو آڻي رهيا آهيون“ اياز سومري پنهنجي تقرير ۾ چيو ته ”آمر جي نظام جي خاتمي لاءِ هڪ وک اڳتي وڌائي اٿئون، اها ساڳئي ڳالهه رفيق انجنيئر ۽ ويندي وڏي وزير سيد قائم علي شاهه به ڪئي، پر ايم ڪيو ايم جي رضا هارون، ڊاڪٽر صغير احمد ۽ سيد سردار احمد پنهنجي تقريرن ۾ هن ناظمن واري نظام جي تعريف ڪئي، صورتحال جو اندازو ان ڳالهه مان لڳائي سگهجي ٿو ته مخالف ڌر جي اڳواڻ ڄام مدد جي ڪنهن به ڳالهه تي ايم ڪيو ايم ڪو اعتراض ناهي ورائيندي، پر ڪالهه وارو ڄام مدد جو هو ۽ وڌيڪ شعيب بخاري ڳالهايو، جنهن تي ڄام مدد تقرير ۾ ٽوڪيندي چيو ته ”مائيڪ منهنجي کليل آهي، ڳالهائي شعيب بخاري پيو“. ڄام مدد اهو به چيو ته تقريرن ۾ بار بار چئو ٿا ته آمر جو نظام، آمر جو نظام، ڀلا پنهنجو نظام آڻيو ڇو نٿا؟ اها ڳالهه وڏي وزير کي ڏکئي لڳي، جنهن ڄام مدد کي وري وٽس سي ايم هائوس ۾ پنهنجا ذاتي ڪم کڻي اچڻ جو طعنو هنيو.
اجلاس ۾ نصرت سحر عباسي کي پنهنجو ارجنٽ موشن کڻڻ نه ڏنو ويو، پر صوبائي وزير منظور وساڻ جا ورڪس اينڊ سروس بابت سمورا سوال جواب ٻڌا ويا. منظور وساڻ کان عارف مصطفيٰ جتوئي سوال ڪيو ته ملڪ کي سڀ کان وڌيڪ ڪمائي سنڌ ڏئي ٿي، سڄي ملڪ ۾ موٽر وي ٺهيا آهن، سنڌ ۾ هڪ گز به ناهي ٺهيو، ڇو ڀلا؟؟ جنهن تي منظور وساڻ اتفاق ڪندي چيو ته واقعي سنڌ سان ناانصافي ٿي آهي. اسان جي حڪومت جي ڪوشش سان 2012ع تائين ڪراچي-حيدرآباد موٽر وي ٺهي ويندو. اجلاس ۾ ملڪ جي ٻرندڙ صورتحال تي اڪيلي تقرير پ پ ايم پي اي شرجيل ميمڻ ڪئي، جنهن سوالن جوابن جي ايجنڊا مان اوچتو وقت وٺي نواز شريف جي ڪيل پريس ڪانفرنس ۽ تازي صورتحال تي ڳالهايو. شرجيل جو چوڻ هو ته ”احتساب رڳو پ پ جي قيادت جو ڇو ٿئي، هي مهراڻ بينڪ اسڪينڊل، پيلي ٽيڪسي اسڪينڊل، قرض اتارو مهم جا شيئر ۽ ٻيا اسڪينڊل ڪيڏانهن ويا؟ سنڌ جا ماڻهو اسان کان سوال ٿا ڪن ته هي سڀ ڪجهه ڇا ٿي رهيو آهي؟ شرجيل ميمڻ جي تقرير دوران سمورا ميمبر ”شيم شيم“ جا نعرا هڻندا رهيا، جنهن مان محسوس ٿي رهيو هو ته ان صورتحال تي ٻيا ميمبر به ڳالهائڻ چاهين ٿا، پر موقعو صرف شرجيل ميمڻ کي مليو. لڳي ٿو ته اڄوڪي اجلاس ۾ هي ايوان ملڪي صورتحال تي پنهنجو اظهار ضرور ڪندو.
dodochandio@yahoo.com
قوم کي ”مبارڪون“!!
اڱارو 16 فيبروري 2010ع
سنڌ سرڪار آخرڪار بنا قانون ٺاهڻ جي مڪاني چونڊن جو اعلان ۽ ان لاءِ اتفاق راءِ سان سنڌ اسيمبليءَ مان بل پاس ڪرائي ڇڏيو آهي. مڪاني ادارن بابت پاس ڪيل هن ترميمي بل ۾ جيڪي مک ڳالهيون آهن، اهي هيءَ آهن ته، سنڌ سرڪار 120 ڏينهن ۾ مڪاني چونڊون ڪرائڻ جي پابند هوندي. سرڪاري آفيسر ايڊمنسٽريٽر مقرر ٿيندا، ان دوران مڪاني ادارن واري نظام بابت قانونسازي ٿيندي، جيڪڏهن حڪومت مقاني ادارن جو 120 ڏينهن اندر ڪو نئون قانون نه ٺاهي سگهي ته پوءِ اڳوڻي صدر پرويز مشرف واري نظام تحت ئي چونڊون ڪرايون وينديون. سومر ڏينهن واري هن اجلاس ۾ مڪاني نظام وارو اهو ترميمي بل آغا سراج دراني پيش ڪيو، جنهن جي ايوان ۾ موجود سمورين پارٽين حمايت ڪئي، ان دوران جيڪي به تقريرون ٿيون، انهن تقريرن ۾ قوم کي بار بار مبارڪون ڏنيون ويون، ان وقت ڪجهه حيرت ٿي رهي هئي، جڏهن بنا قانون جي چونڊن جو اعلان ٿي رهيو هو.
پ پ ۽ ايم ڪيو ايم جي وچ ۾ جيڪي اختلاف هئا، اهي اصل ۾ بل تي نه پر نظام تي هئا، جنهن ۾ ايم ڪيو ايم جو چوڻ هو ته اڳوڻي صدر پرويز مشرف جي مڪاني ادارن واري نظام کي ئي وڌيڪ مضبوط ڪري شهري سرڪار کي بااختيار بنايو وڃي. ائين ئي ضلعي، تعلقي، ٽائونس ۽ شهري سرڪار جو نظام هجي، جڏهن ته پ پ جو موقف هو ته مڪاني ادارن جو اهو نظام لاڳو ڪيو وڃي، جنهن جو 73ع جي آئين ۾ ذڪر آهي ۽ ان لاءِ چيئرمين يا ميئر هجن. ٻئي جماعتون ٻن مهينن تائين گڏجاڻيون ڪنديون رهيون، رات جو 3-3 وڳي تائين ڊگها بحث ٿيا، قانون جا ڪتاب آندا ويا، صحافي، فوٽو گرافر ۽ ڪيمرا مين 3-3 وڳي تائين رات جو قوم کي ڪا خبر ٻڌائڻ لاءِ ڪڏهن وزيراعليٰ هائوس ته ڪڏهن گورنر هائوس جي ٻاهران انتظار ڪندا رهيا. هر ڀيري گڏيل پريس ڪانفرنس ڪري چيو ويندو هو ته قوم کي خوشخبري ٻڌائينداسين، آخرڪار سومر ڏينهن اها خوشخبري آئي، مطلب مڪاني چونڊن جو نظام ڪهڙو هوندو؟ ڇا ان ۾ ناظم هوندا يا چيئرمين، ضلعي حڪومتون هونديون يا ڪائونسلون، شهري سرڪار هوندي يا ڪراچي 5 ضلعن ۾ ورهايل ميٽرو پوليٽن سٽي هوندي؟ ان بابت قانون بعد ۾ ٺهندو، پر چونڊن جي تياري جو اعلان ٿي ويو آهي. ڪير ڪهڙي اليڪشن لاءِ تياري ڪري؟ ڪا خبر ڪانهي، مطلب جيڪي معاملا جتي هئا، اتي ئي آهن، جيڪو هڪ قدم اڳتي وڌائڻ جو اعلان ڪيو ويو آهي، اهو قدم به هڪڙو ڪنڊو آهي، جيڪو پ پ جي نڙيءَ ۾ اٽڪايو ويو آهي. اگر 120 ڏينهن دوران سنڌ سرڪار مڪاني ادارن بابت ڪو قانون جوڙي نه سگهي ته اڳوڻي صدر پرويز مشرف واري نظام تحت ئي چونڊون ٿينديون. پ پ سرڪار هاڻي هن بل کانپوءِ پنهنجي اتحادي جماعت آڏو پابند بنجي وئي آهي، اگر اتحادي جماعت پنهنجي موقف تي قائم رهندي، ڪنهن نئين نظام تي اتفاق نٿي ڪري ته پوءِ پ پ وٽ پرويز مشرف واري قانون کانسواءِ ڪو ٻيو رستو نه هوندو، جنهن جا وڌيڪ امڪان آهن، ڇاڪاڻ ته متحده قومي موومينٽ پنهنجي سياسي سگهه جون پاڙون مڪاني نظام کي سمجهي ٿي ۽ ان لاءِ هن هِن وقت تائين ڪڏهن به ڪمپرومائيز ناهي ڪيو ۽ نه ئي هاڻي ڪندي نظر اچي ٿي، تنهن ڪري هن بل کانپوءِ جيڪو ماحول نظر اچي ٿو، ان ۾ گهاٽو پ پ کي ئي ٿيندو نظر اچي ٿو.
جيڪڏهن اهو ڪجهه ڪرڻو هو ته هيترا مهينا ضايع ڇو ڪيا ويا؟ شروع ۾ ئي اعلان ڪيو وڃي ها، دير جي ڪري ڪراچي ڪيترو ڀوڳيو، هن شهر اندر ڇا وهيو واپريو، انساني زندگين آڏو ڪيترا امتحان آيا، ڪاروباري سرگرمين سان ڪهڙي جٺ ٿي، اهو سڀ ڪجهه نه ٿيڻ گهرجي ها، ان کانسواءِ جيڪا ٻئي ڳالهه سامهون آئي آهي، اها هيءَ ته پ پ ۽ ايم ڪيو ايم سيٽ ايڊجسٽمينٽ تحت چونڊون وڙهنديون. اها ڳالهه ته ڀلي آهي، پر ڪنهن همراهه جي ڳالهه وانگي ته ”ميلو متو ئي منهنجي ٽوال چورائڻ لاءِ هو“ وارو قصو نه ٿئي، ڇو ته ٻڌڻ ۾ آيو آهي ته هن وقت تائين پ پ ۽ ايم ڪيو ايم ۾ سيٽ ايڊجسٽمينٽ جي حوالي سان جيڪي ڳالهيون ٿيون آهن، ان ۾ ڪراچي، حيدرآباد جون ضلعي ۽ شهري حڪومتون، نوابشاهه، سکر ۽ ميرپورخاص جون تعلقي ناظميون متحده کي ڏيڻ جون ڳالهيون ٿيون آهن. ڪراچي شهري سرڪار به قائم رهندي، ملير ضلعو به بحال نه ٿيندو، حيدرآباد ضلعو به بحال نه ٿيندو، موٽ ۾ لياري ۽ ملير ڊولپمينٽ اٿارٽيون ڪجهه بااختيار ڪيون وينديون، رب پاڪ ڪري اها ڳالهه درست نه هجي، پر جيڪڏهن اها ڳالهه درست هوندي ته هي جيڪي قوم کي مبارڪون ڏنيون ويون آهن، اهي مبارڪون ڏاڍيون مهانگيون پونديون.
خميس ڏينهن واري اجلاس ۾ جيئن ته آغا سراج دراني اهو بل پيش ڪيو ۽ سمورن ان جي حمايت ڪئي، پر جيڪي تقريرون ٿيون، ان ۾ ٻه وهڪرا واضح نموني نظر اچي رهيا هئا. پ پ جا اڳواڻ قوم کي مبارڪون ڏيندي چئي رهيا هئا ته ”اسان هڪ آمر جي نظام جو خاتمو آڻي رهيا آهيون“ اياز سومري پنهنجي تقرير ۾ چيو ته ”آمر جي نظام جي خاتمي لاءِ هڪ وک اڳتي وڌائي اٿئون، اها ساڳئي ڳالهه رفيق انجنيئر ۽ ويندي وڏي وزير سيد قائم علي شاهه به ڪئي، پر ايم ڪيو ايم جي رضا هارون، ڊاڪٽر صغير احمد ۽ سيد سردار احمد پنهنجي تقريرن ۾ هن ناظمن واري نظام جي تعريف ڪئي، صورتحال جو اندازو ان ڳالهه مان لڳائي سگهجي ٿو ته مخالف ڌر جي اڳواڻ ڄام مدد جي ڪنهن به ڳالهه تي ايم ڪيو ايم ڪو اعتراض ناهي ورائيندي، پر ڪالهه وارو ڄام مدد جو هو ۽ وڌيڪ شعيب بخاري ڳالهايو، جنهن تي ڄام مدد تقرير ۾ ٽوڪيندي چيو ته ”مائيڪ منهنجي کليل آهي، ڳالهائي شعيب بخاري پيو“. ڄام مدد اهو به چيو ته تقريرن ۾ بار بار چئو ٿا ته آمر جو نظام، آمر جو نظام، ڀلا پنهنجو نظام آڻيو ڇو نٿا؟ اها ڳالهه وڏي وزير کي ڏکئي لڳي، جنهن ڄام مدد کي وري وٽس سي ايم هائوس ۾ پنهنجا ذاتي ڪم کڻي اچڻ جو طعنو هنيو.
اجلاس ۾ نصرت سحر عباسي کي پنهنجو ارجنٽ موشن کڻڻ نه ڏنو ويو، پر صوبائي وزير منظور وساڻ جا ورڪس اينڊ سروس بابت سمورا سوال جواب ٻڌا ويا. منظور وساڻ کان عارف مصطفيٰ جتوئي سوال ڪيو ته ملڪ کي سڀ کان وڌيڪ ڪمائي سنڌ ڏئي ٿي، سڄي ملڪ ۾ موٽر وي ٺهيا آهن، سنڌ ۾ هڪ گز به ناهي ٺهيو، ڇو ڀلا؟؟ جنهن تي منظور وساڻ اتفاق ڪندي چيو ته واقعي سنڌ سان ناانصافي ٿي آهي. اسان جي حڪومت جي ڪوشش سان 2012ع تائين ڪراچي-حيدرآباد موٽر وي ٺهي ويندو. اجلاس ۾ ملڪ جي ٻرندڙ صورتحال تي اڪيلي تقرير پ پ ايم پي اي شرجيل ميمڻ ڪئي، جنهن سوالن جوابن جي ايجنڊا مان اوچتو وقت وٺي نواز شريف جي ڪيل پريس ڪانفرنس ۽ تازي صورتحال تي ڳالهايو. شرجيل جو چوڻ هو ته ”احتساب رڳو پ پ جي قيادت جو ڇو ٿئي، هي مهراڻ بينڪ اسڪينڊل، پيلي ٽيڪسي اسڪينڊل، قرض اتارو مهم جا شيئر ۽ ٻيا اسڪينڊل ڪيڏانهن ويا؟ سنڌ جا ماڻهو اسان کان سوال ٿا ڪن ته هي سڀ ڪجهه ڇا ٿي رهيو آهي؟ شرجيل ميمڻ جي تقرير دوران سمورا ميمبر ”شيم شيم“ جا نعرا هڻندا رهيا، جنهن مان محسوس ٿي رهيو هو ته ان صورتحال تي ٻيا ميمبر به ڳالهائڻ چاهين ٿا، پر موقعو صرف شرجيل ميمڻ کي مليو. لڳي ٿو ته اڄوڪي اجلاس ۾ هي ايوان ملڪي صورتحال تي پنهنجو اظهار ضرور ڪندو.
dodochandio@yahoo.com