Sindhi Media
سينيئر رڪن
قرآن شريف۽ حديثُن جي روشنيءَ ۾ چٽيءَ طرح ٻُڌايل آهي ته تمام نبي ۽ رسُول انسان(بشر) ئي هُئا
تحرير ۽ تحقيق الحاج انجنيئر عبالرزاق ميمڻ
الله تعالي ج انسانن جي هدايت ۽ رهنمائيءَ لاءِ جيڪي به نبي ۽ رسول موڪليا آهن اُهي سڀئي انسانن مان ئي هُئا ۽ بالعموم هر قوم مان انهن جي ئي هڪ فرد کي وحي ۽ رسالت سان نوازيو ويندو هو. تنهنڪري انهيءَ قانون تحت الله تعالي ج پنهنجي آخري نبي مُحمد صلي الله عليه وسلم کي به انسانن مان ئي چونڊي رسول مبعوث فرمايو مگر ڪُفار مڪه پاڻ ص جي رسالت کي ڪونه مڃندا هُئا ۽ چوندا هُئا ته پاڻ ص جي رسالت جي تصديق لاءِ فرشتا لاٿا وڃن يا خود فرشتن کي بطور رسول موڪليو وڃي.
الله تعالي سوره الانعام6. آيت 8 ۾ به اهو فرمائي ٿو. سُنت الاهي اها آهي ته جڏنهن ڪا قوم پنهنجي نبيءَ کان مُعجزه طلب ڪري ٿي ته اُنهن کي اهو پهرين ڏيکاريو وڃي ۽ جي ان کان پوءِ هو ان تي ايمان نه آڻين ته انهن کي هلاک ڪيو وڃ. انهن ئي آيتن ۾ الله فرمائي ٿو ته اگر انهن جو مطالبو منظور ڪري جي فرشتن کي نبي ٺاهي موڪلجي به ها ته هو انهن وٽ انسانن جي شڪل ۾ ئي اچي ها ڇو جو هو فرشتن کي اصلي شڪل ۾ ڏسي نه سگهن ها جي ماڻهوِ جي شڪل ۾ ظاهر ٿئي ها ته به اهي ئي شق ظاهر ڪن ها.
الله تعالي جو انسانن تي هڪ وڏو احسان آهي ته هن انسانن کي ئي نبي ۽ رسول بڻايو ۽ قرن ۾ به چئي ٿو ته( لَقد من الله ٿلي المومنين اذ بعث فيهم رسولا” من انفُسهم) آلعمران3.164 (الله تعالي مومنن تي احسان ڪيو جو انهن جي جانن مان ئي هڪ شخص کي رسول ٺاهي موڪليو) اٺ ڪله اهل بدعت به اهو ئي سمجهن ٿا. اهل ڪفر و شرڪ، رسولن جي بشريت جو انڪار ته ڪري نٿا سگهيا ڇو جو هو انهن جي خاندان حسب نسب ۽ هر شي مان واقف هوندا هُئا پر رسالت جو هو انڪار ڪري ڇڏيندا هُئا. پر اڄ ڪله جا اهل بدعت رسالت جو انڪار ته نٿا ڪن مگر بشريت کي رسالت جي منافي سمجهڻ جي ڪري رسولن جي بشريت جا منڪر آهن. باقي حوالا هيٺ ڏجن ٿا جيڪي قرآن مان آهن.
العمران3 (79)ڪنهن اهڙي انسان کي جنهن کي الله ج ڪتاب، حڪمت ۽ نبوت ڏي، هي لائق ناهي ته هو ماڻهن کي چئي ته توهو الله ج کي ڇڏي مُنهنجا ٻانها بڻجي وڃو، بلڪه هو ته چوندو ته توهان سڀ رب جا ٿي وڃو، تنهنجي ڪتاب سيکارڻ جي باعث ۽ تُهنجي ڪتاب پڙهڻ جي سبب.
تفسيرـ هتي عيساين جي باري ۾ چيل آهي جن حضرت عيسي ا ع کي خُدا بڻايو هو، حالانڪه هُو انسان هُئا جنهن کي ڪتاب، حڪمت ۽ نبوت سان سرفراز ڪيو ويو هو. هن سوره” ۾ يهود جي اهڙن ماڻهن جو ذڪر ٿيو آهي جن ڪتاب الاهي(تورات) ۾ نه صرف تبديليون ڪيون پر ٻه ٻيا ڏوه به ڪيا.1. زبان کي موڙي ڪتاب جا لفظ پرهندا هُئا،2. پنهنجي هٿ جي ٺاهيل ڳالهين کي الله ج طرف باور ڪرائندا هُئا. بدقسمتيءَ سان اُمت مُحمديه ۾ به اهڙا مذهبي پيشوا آهن جن نبي سائن جن جي هن پيشنگوئي کي سچ ثابت ڪري ڏيکاريو آهي ته ” لَتتبِعُنَ سَنَنَ مَن ڪَانَ قبلڪُم(توهين پنهنجي پهرين اُمتن جي قدم قدم تي پيروي ڪندئو)
الانعام6 (91) ۽ انهن ماڻهن تي الله ج جهڙو قدر هو سڃاڻڻ واجب هو، اهڙو قدر نه سُڃااتو پر ائين چيئون ته الله ڪنهن بشر تي ڪابه شي نازل نه مئي، توهان پوءِ چئون ته پوءِ اهو ڪتاب ڪنهن نازل ڪيو آهي جنهن کي مُوسي آندو؟ جنهن جي ڪيفيت هيءَ آهي ته هو نور آهي ۽ ماڻهن لاءِ هدايت آهي جنهن کي توهان مُتفرق ورقن ۾ رکي ڇڏيو آهي، جن کي ظاهر ڪريو ٿا ۽ گهڻن ئي ڳالهين کي لڪايو ٿا . توهان کي ڪئي اهڙيون ڳالهيون ٻُڌايون ويون آهن جن کي نه توهان ڄاڻندا هُئو ۽ نه ئي توهان جا وڏا. توهان ص چئي ڇڏيو ته الله نازل فرمايو آهي پوءِ اُنهن کي انهن خرافاتن ۾ رهڻ ڏيو.
تفسيرـ مُشرڪين مڪه به اِرسالِ رُسُل ۽ اِنزال ڪُتُب جو انڪار ڪندا هُئا هو سمجهندا رهيا ته ڪنهن انسان تي الله جو ڪلام ڪيئن نازل ٿي سگهي ٿو؟ جهڙي طرح الله ج فرمايو اَڪَانَ لِلنَا س عجبا” اَوحَينآاڊي اِلي ا رَجُل” منههُم اَن اَنذر النا س (يونس10.2) ڇا هي ڳاله ماڻهن لاءِ تعجب جو باعث آهي ته اسان انهن مان ئي هڪ ماڻهوءَ تي وحي نازل ڪري اُن کي ماڻهن کي ڊيڄارڻ تي مامور ڪري ڇڏيو آهي. ٻي هنڌ چيل آهي ته( وَما مَعَ النا س ان يوءُ منو اِذ جآءَ هُمُ الهُدي آ الا ان قالو ابعث الله بشرا” رَسوُلا”).
سوره هُود11 آيت 27 . هن جي قوم جي ڪافر سردارن جواب ڏنو ته اسين ته توکي پاڻ جهڙو انسان ئي ڏسون ٿا ۽ تهنجي تابعدارن کي به اسين ڏسون ٿا ته هي ماڻهو واضح طور تي سواءِ نيچ ماڻهن جي بيا ڪير به ناهن جيڪي بي سوچي سمجهي تهنجي پيروي ڪن ٿا...
تفسير. هيءَ اها ئي دعوت توحيد اهي جيڪي هر نبيءَ اچي پنهنجي قوم کي ڏني (وما ارسلنا من قبلڪَ من رسولا” الا نُوحي اِليه اَنهُ لا الاه انا فاعبدون(الانبياءَ21.25)”جيڪي پيغمبر اسان اوهان کان پهرين موڪليا انهن طرف به اها وحي ٿي ته مون کان سواءِ ڪو به معبود ناهي، بس مُهنجي ئي عبادت ڪريو“اهوئي شق جنهنجي وضاهت ڪئي وئي ته ڪافرن ويجهو بشريت سان گڏ نبوت ۽ رسالت جو اجتماع ناممڪن ۽ قابل تعجب هو. جهڙيءَ طرح اڄ جي اهل بدعت کي به عجيب ٿو لڳي ۽ هو بشريت رسول ص سان انڪار ٿا ڪن.
سوره ابراهيم 14 آيت 10، 11 (انهن جي پيغمبرن به انهن کي چيو ته اهو ته سچ آهي ته اسان توهان جهڙا انسان آهيون پر الله ج پنهنجن بندن مان جنهن تي چاهي پنهنجو فضل ڪري ٿو)
الحجر15. آيت 28(وَاذقال ربُڪ للملائڪه اني خالق” م بَشرا”من سلصال“ من حما“ مسنُنونِ....(جڏنهن تونهنجي پروردگار فرشتن کي چيو تمان هڪ انسان کي ڪاري ۽ سڙيل ٺڙڪا ڪندڙ مٽيءَ مان پئدا ڪرڻ ورو آيان.. ته جڏنهن آئون ان کي ٺاهي چُڪان ۽ ان ۾ روح ڦوڪيان ته توهان سڀ ان لاءَ سجدي ۾ ڪري پئجو).
تفسير. سجدي جو حُڪم بطور تعظيم هو نه عبادت جي طور تي. ـصحيح و مسلم جي هڪ حديث 2996 ۾ آهي ته(خُلقَتِ الملائڪه من نور، و خلڪُلق الجانُ من مارج من نارِ و خُلق آدم مما وُصف لڪم)
بني اسرائيل17(93_94) قُل سُبحانَ رَبي هَل ڪُنت الا بشرا” رَسُولاا” (توهان چئون ته مونهنجو پروردگار پاڪ آهي مان ته صرف هڪ انسان ئي آيان جنهن کي رسول بڻايو ويو آهي).قالو اَبعثَ الله بشرا” رسولاـ (چيائون ڇا؟ الله هڪ بشر کي رسول ٺاهي مڪليو آهي.
تفسير. ڪنهن بشر جو رسول هُئڻ ڪافرن ۽ مُشرڪن لاءِ سخت تعجب جي ڳاله هُئي هو به مڃڻ لاءِ تيار ڪونه هُئا ته اسان جهڙو انسان جيڪو اسان وانگر هلي ڦري ٿو، کائي پيئي ٿو، اسان وانگر انساني رشتن سان منسلڪ آهي ۽ هو رسولبڻجي وڃي اهائي رُڪاوٽ انهن جي ايمان آڻڻ ۾ پئدا ٿي.
سوره الڪهف18. 110 (قُل انما انا بشرا” مثلُڪم يوحي آ اليَ اَنما الاهُڪم الهُ” واحد” ج...)توهان ص چئون ته مان ته توهان جهڙو ئي هڪڙو انسان آهيان...)
سوره الانبياءُ21. 3 (هل هاذا الا بَشرُ” مثلُڪم ج..)هو توهان جهڙوئي انسان آهي..)يعني نبيءَ جو هُئڻ هنن لاءِ قابل قبول ئي ناهي پوءَ به چون ٿا ته تون ڏسين نه پيو ته هي ته جادوگر آهي، توهان هن جي جادوءَ ۾ ڏسي وائسي ڇو ٿا ڦاسو.
جهڙو ئي انسان آهي جهڙي قسم جو کاڌو توهان کائو ٿا اهڙو ئي کاڌو هي ص به کائي ٿو ۽ جيڪو توهان پيئو ٿا اهو هي ص به پئي ٿو.
سوره الشُعراءَ26. 154، 186 (ما انت الا بشرُ” مثلُنا..) ته تون اسان جهڙو ئي انسان آهين جي سچو آهين ته ڪو معجزوکڻي آ) وما انت الا بشرُ” مثلنا و ان نظُنڪ لَمن الڪاذبين (۽ تون ته اسان جهڙو ئي هڪ انسان آهين..)
سوره ياسين36. 15(قالو ما انتم الا بشرُ” مثلُنا..)۽ ماڻهن چيو ته تون ته اسان وانگر معمولي انسان آهين..)
سوره حم السجده 41. 6 (قُل انما انا بشرُ” مثلڪم يو حي ا الي..) توهان چئي ڇڏيون ته مان ته توهان جهڙو انسان آهيان مون تي وحي نازل ڪئي وڃي ٿي..)
سوره الشوري ا 42. 52 (وما ڪان لبشر ان يُڪلمهُ الله الا وحيا اومن وَرآئي حجاب او يرسل رسولا فيوجي باِذنهِ ما يشاءُ انهُ عليُ” حڪيم. (ناممڪن آهي ڪنهن ٻانهين سان الله ڪلام ڪري مگ وحيءَ جي ذريعي يا پردي جي پُٺيان يا ڪنهن فرشتي کي موڪلي اهو الله جي حُڪمسان جيڪو چاهي وحي ڪري بيشڪ هو برتر آهي حڪمت وارو آهي)
سوره القمر54. 24 (فقالو اَ بشرا” منا واحدُ نتبعُهُ ...) هو چوڻ لڳا ڇا پاڻ مان هڪ شخص جي اسين فرمابنداري ڪرڻ لڳون..)
سوره التاغبن54. 6 (ذالڪ بانهُ ڪانت تاتيهم رُسلهُم بالبينات فقالوا بشررُ يهدودننا..) هي ان لاِءِ جو هنن وٽ ان جو رسول وضح
دلائل کڻي آيو ته انهن چئي ڏنو ته ڇا انسان اسان جي رهنمائي ڪندو؟...)
سوره المُدثر74. 25 (ان هاذا الا قولُ بشر(سواءِ انساني ڪلام جي ڪجه به ناهي)
تحرير ۽ تحقيق الحاج انجنيئر عبالرزاق ميمڻ
الله تعالي ج انسانن جي هدايت ۽ رهنمائيءَ لاءِ جيڪي به نبي ۽ رسول موڪليا آهن اُهي سڀئي انسانن مان ئي هُئا ۽ بالعموم هر قوم مان انهن جي ئي هڪ فرد کي وحي ۽ رسالت سان نوازيو ويندو هو. تنهنڪري انهيءَ قانون تحت الله تعالي ج پنهنجي آخري نبي مُحمد صلي الله عليه وسلم کي به انسانن مان ئي چونڊي رسول مبعوث فرمايو مگر ڪُفار مڪه پاڻ ص جي رسالت کي ڪونه مڃندا هُئا ۽ چوندا هُئا ته پاڻ ص جي رسالت جي تصديق لاءِ فرشتا لاٿا وڃن يا خود فرشتن کي بطور رسول موڪليو وڃي.
الله تعالي سوره الانعام6. آيت 8 ۾ به اهو فرمائي ٿو. سُنت الاهي اها آهي ته جڏنهن ڪا قوم پنهنجي نبيءَ کان مُعجزه طلب ڪري ٿي ته اُنهن کي اهو پهرين ڏيکاريو وڃي ۽ جي ان کان پوءِ هو ان تي ايمان نه آڻين ته انهن کي هلاک ڪيو وڃ. انهن ئي آيتن ۾ الله فرمائي ٿو ته اگر انهن جو مطالبو منظور ڪري جي فرشتن کي نبي ٺاهي موڪلجي به ها ته هو انهن وٽ انسانن جي شڪل ۾ ئي اچي ها ڇو جو هو فرشتن کي اصلي شڪل ۾ ڏسي نه سگهن ها جي ماڻهوِ جي شڪل ۾ ظاهر ٿئي ها ته به اهي ئي شق ظاهر ڪن ها.
الله تعالي جو انسانن تي هڪ وڏو احسان آهي ته هن انسانن کي ئي نبي ۽ رسول بڻايو ۽ قرن ۾ به چئي ٿو ته( لَقد من الله ٿلي المومنين اذ بعث فيهم رسولا” من انفُسهم) آلعمران3.164 (الله تعالي مومنن تي احسان ڪيو جو انهن جي جانن مان ئي هڪ شخص کي رسول ٺاهي موڪليو) اٺ ڪله اهل بدعت به اهو ئي سمجهن ٿا. اهل ڪفر و شرڪ، رسولن جي بشريت جو انڪار ته ڪري نٿا سگهيا ڇو جو هو انهن جي خاندان حسب نسب ۽ هر شي مان واقف هوندا هُئا پر رسالت جو هو انڪار ڪري ڇڏيندا هُئا. پر اڄ ڪله جا اهل بدعت رسالت جو انڪار ته نٿا ڪن مگر بشريت کي رسالت جي منافي سمجهڻ جي ڪري رسولن جي بشريت جا منڪر آهن. باقي حوالا هيٺ ڏجن ٿا جيڪي قرآن مان آهن.
العمران3 (79)ڪنهن اهڙي انسان کي جنهن کي الله ج ڪتاب، حڪمت ۽ نبوت ڏي، هي لائق ناهي ته هو ماڻهن کي چئي ته توهو الله ج کي ڇڏي مُنهنجا ٻانها بڻجي وڃو، بلڪه هو ته چوندو ته توهان سڀ رب جا ٿي وڃو، تنهنجي ڪتاب سيکارڻ جي باعث ۽ تُهنجي ڪتاب پڙهڻ جي سبب.
تفسيرـ هتي عيساين جي باري ۾ چيل آهي جن حضرت عيسي ا ع کي خُدا بڻايو هو، حالانڪه هُو انسان هُئا جنهن کي ڪتاب، حڪمت ۽ نبوت سان سرفراز ڪيو ويو هو. هن سوره” ۾ يهود جي اهڙن ماڻهن جو ذڪر ٿيو آهي جن ڪتاب الاهي(تورات) ۾ نه صرف تبديليون ڪيون پر ٻه ٻيا ڏوه به ڪيا.1. زبان کي موڙي ڪتاب جا لفظ پرهندا هُئا،2. پنهنجي هٿ جي ٺاهيل ڳالهين کي الله ج طرف باور ڪرائندا هُئا. بدقسمتيءَ سان اُمت مُحمديه ۾ به اهڙا مذهبي پيشوا آهن جن نبي سائن جن جي هن پيشنگوئي کي سچ ثابت ڪري ڏيکاريو آهي ته ” لَتتبِعُنَ سَنَنَ مَن ڪَانَ قبلڪُم(توهين پنهنجي پهرين اُمتن جي قدم قدم تي پيروي ڪندئو)
الانعام6 (91) ۽ انهن ماڻهن تي الله ج جهڙو قدر هو سڃاڻڻ واجب هو، اهڙو قدر نه سُڃااتو پر ائين چيئون ته الله ڪنهن بشر تي ڪابه شي نازل نه مئي، توهان پوءِ چئون ته پوءِ اهو ڪتاب ڪنهن نازل ڪيو آهي جنهن کي مُوسي آندو؟ جنهن جي ڪيفيت هيءَ آهي ته هو نور آهي ۽ ماڻهن لاءِ هدايت آهي جنهن کي توهان مُتفرق ورقن ۾ رکي ڇڏيو آهي، جن کي ظاهر ڪريو ٿا ۽ گهڻن ئي ڳالهين کي لڪايو ٿا . توهان کي ڪئي اهڙيون ڳالهيون ٻُڌايون ويون آهن جن کي نه توهان ڄاڻندا هُئو ۽ نه ئي توهان جا وڏا. توهان ص چئي ڇڏيو ته الله نازل فرمايو آهي پوءِ اُنهن کي انهن خرافاتن ۾ رهڻ ڏيو.
تفسيرـ مُشرڪين مڪه به اِرسالِ رُسُل ۽ اِنزال ڪُتُب جو انڪار ڪندا هُئا هو سمجهندا رهيا ته ڪنهن انسان تي الله جو ڪلام ڪيئن نازل ٿي سگهي ٿو؟ جهڙي طرح الله ج فرمايو اَڪَانَ لِلنَا س عجبا” اَوحَينآاڊي اِلي ا رَجُل” منههُم اَن اَنذر النا س (يونس10.2) ڇا هي ڳاله ماڻهن لاءِ تعجب جو باعث آهي ته اسان انهن مان ئي هڪ ماڻهوءَ تي وحي نازل ڪري اُن کي ماڻهن کي ڊيڄارڻ تي مامور ڪري ڇڏيو آهي. ٻي هنڌ چيل آهي ته( وَما مَعَ النا س ان يوءُ منو اِذ جآءَ هُمُ الهُدي آ الا ان قالو ابعث الله بشرا” رَسوُلا”).
سوره هُود11 آيت 27 . هن جي قوم جي ڪافر سردارن جواب ڏنو ته اسين ته توکي پاڻ جهڙو انسان ئي ڏسون ٿا ۽ تهنجي تابعدارن کي به اسين ڏسون ٿا ته هي ماڻهو واضح طور تي سواءِ نيچ ماڻهن جي بيا ڪير به ناهن جيڪي بي سوچي سمجهي تهنجي پيروي ڪن ٿا...
تفسير. هيءَ اها ئي دعوت توحيد اهي جيڪي هر نبيءَ اچي پنهنجي قوم کي ڏني (وما ارسلنا من قبلڪَ من رسولا” الا نُوحي اِليه اَنهُ لا الاه انا فاعبدون(الانبياءَ21.25)”جيڪي پيغمبر اسان اوهان کان پهرين موڪليا انهن طرف به اها وحي ٿي ته مون کان سواءِ ڪو به معبود ناهي، بس مُهنجي ئي عبادت ڪريو“اهوئي شق جنهنجي وضاهت ڪئي وئي ته ڪافرن ويجهو بشريت سان گڏ نبوت ۽ رسالت جو اجتماع ناممڪن ۽ قابل تعجب هو. جهڙيءَ طرح اڄ جي اهل بدعت کي به عجيب ٿو لڳي ۽ هو بشريت رسول ص سان انڪار ٿا ڪن.
سوره ابراهيم 14 آيت 10، 11 (انهن جي پيغمبرن به انهن کي چيو ته اهو ته سچ آهي ته اسان توهان جهڙا انسان آهيون پر الله ج پنهنجن بندن مان جنهن تي چاهي پنهنجو فضل ڪري ٿو)
الحجر15. آيت 28(وَاذقال ربُڪ للملائڪه اني خالق” م بَشرا”من سلصال“ من حما“ مسنُنونِ....(جڏنهن تونهنجي پروردگار فرشتن کي چيو تمان هڪ انسان کي ڪاري ۽ سڙيل ٺڙڪا ڪندڙ مٽيءَ مان پئدا ڪرڻ ورو آيان.. ته جڏنهن آئون ان کي ٺاهي چُڪان ۽ ان ۾ روح ڦوڪيان ته توهان سڀ ان لاءَ سجدي ۾ ڪري پئجو).
تفسير. سجدي جو حُڪم بطور تعظيم هو نه عبادت جي طور تي. ـصحيح و مسلم جي هڪ حديث 2996 ۾ آهي ته(خُلقَتِ الملائڪه من نور، و خلڪُلق الجانُ من مارج من نارِ و خُلق آدم مما وُصف لڪم)
بني اسرائيل17(93_94) قُل سُبحانَ رَبي هَل ڪُنت الا بشرا” رَسُولاا” (توهان چئون ته مونهنجو پروردگار پاڪ آهي مان ته صرف هڪ انسان ئي آيان جنهن کي رسول بڻايو ويو آهي).قالو اَبعثَ الله بشرا” رسولاـ (چيائون ڇا؟ الله هڪ بشر کي رسول ٺاهي مڪليو آهي.
تفسير. ڪنهن بشر جو رسول هُئڻ ڪافرن ۽ مُشرڪن لاءِ سخت تعجب جي ڳاله هُئي هو به مڃڻ لاءِ تيار ڪونه هُئا ته اسان جهڙو انسان جيڪو اسان وانگر هلي ڦري ٿو، کائي پيئي ٿو، اسان وانگر انساني رشتن سان منسلڪ آهي ۽ هو رسولبڻجي وڃي اهائي رُڪاوٽ انهن جي ايمان آڻڻ ۾ پئدا ٿي.
سوره الڪهف18. 110 (قُل انما انا بشرا” مثلُڪم يوحي آ اليَ اَنما الاهُڪم الهُ” واحد” ج...)توهان ص چئون ته مان ته توهان جهڙو ئي هڪڙو انسان آهيان...)
سوره الانبياءُ21. 3 (هل هاذا الا بَشرُ” مثلُڪم ج..)هو توهان جهڙوئي انسان آهي..)يعني نبيءَ جو هُئڻ هنن لاءِ قابل قبول ئي ناهي پوءَ به چون ٿا ته تون ڏسين نه پيو ته هي ته جادوگر آهي، توهان هن جي جادوءَ ۾ ڏسي وائسي ڇو ٿا ڦاسو.
جهڙو ئي انسان آهي جهڙي قسم جو کاڌو توهان کائو ٿا اهڙو ئي کاڌو هي ص به کائي ٿو ۽ جيڪو توهان پيئو ٿا اهو هي ص به پئي ٿو.
سوره الشُعراءَ26. 154، 186 (ما انت الا بشرُ” مثلُنا..) ته تون اسان جهڙو ئي انسان آهين جي سچو آهين ته ڪو معجزوکڻي آ) وما انت الا بشرُ” مثلنا و ان نظُنڪ لَمن الڪاذبين (۽ تون ته اسان جهڙو ئي هڪ انسان آهين..)
سوره ياسين36. 15(قالو ما انتم الا بشرُ” مثلُنا..)۽ ماڻهن چيو ته تون ته اسان وانگر معمولي انسان آهين..)
سوره حم السجده 41. 6 (قُل انما انا بشرُ” مثلڪم يو حي ا الي..) توهان چئي ڇڏيون ته مان ته توهان جهڙو انسان آهيان مون تي وحي نازل ڪئي وڃي ٿي..)
سوره الشوري ا 42. 52 (وما ڪان لبشر ان يُڪلمهُ الله الا وحيا اومن وَرآئي حجاب او يرسل رسولا فيوجي باِذنهِ ما يشاءُ انهُ عليُ” حڪيم. (ناممڪن آهي ڪنهن ٻانهين سان الله ڪلام ڪري مگ وحيءَ جي ذريعي يا پردي جي پُٺيان يا ڪنهن فرشتي کي موڪلي اهو الله جي حُڪمسان جيڪو چاهي وحي ڪري بيشڪ هو برتر آهي حڪمت وارو آهي)
سوره القمر54. 24 (فقالو اَ بشرا” منا واحدُ نتبعُهُ ...) هو چوڻ لڳا ڇا پاڻ مان هڪ شخص جي اسين فرمابنداري ڪرڻ لڳون..)
سوره التاغبن54. 6 (ذالڪ بانهُ ڪانت تاتيهم رُسلهُم بالبينات فقالوا بشررُ يهدودننا..) هي ان لاِءِ جو هنن وٽ ان جو رسول وضح
دلائل کڻي آيو ته انهن چئي ڏنو ته ڇا انسان اسان جي رهنمائي ڪندو؟...)
سوره المُدثر74. 25 (ان هاذا الا قولُ بشر(سواءِ انساني ڪلام جي ڪجه به ناهي)