Sindhi Media
سينيئر رڪن
ڳالهه ڪريان ٿو جو سوال آهي سنڌ جو ! نه تُنهنجو ! نه مُنهنجو !
آخر سنڌ تبديل ڪيئن ٿئي ! جو تبديلي آڻيندڙن ۾ سنڌ جي غربت ماريل 95 سيڪڙو آباديءَ مان نمائندگي ئي ناهي؟ جن کي پنهنجي ووٽ جو احساس ڏيارڻ تي امريڪي ۽ ڪئنيڊي رٽرن ڏاها ڌڙا ڌڙ ميڊيا تي مشقون هلائي رهيا آهن ۽ سنڌين کي احساس پيا ڏيارين ته اُهي ئي ووٽ ڏئي سنڌ ۾ تبديلي آڻي سگهن ٿا.
ته جڏنهن انهن جي ووٽ جو حقدار به انهن لوڪل ۽ غريب عوام مان ئي ڪو ڏاهو، پڙهيل لکيل ۽ غربت ماريو نه هُجي ۽ هُجي ڪو واپاري، سرمايادار ڪامورا ، 5 سيڪڙو سُکيا ستابا امير ڪبير ۽ پنهنجي ياري ويسيءَ سان پئسي ۽ نمائش ۽ طاقت جي آڌار تي پاڻ کي ڏاها ۽ دور انديش سڏرائيندڙ ، ۽ زوريءَ مڃائڻ وارا ،جيڪي ڪو ليڪچر يا بحث ڏئي جيڪي صحيح سنڌي به ڳالهائي ۽ اُچاري نٿا سگهن ۽ جي اتفاقي ڪو 95 سيڪڙو غريب سنڌين مان اڀرندڙ ڏاهو ساڻن ان موضوع ڳالهائڻ چاهي ٿو ته مُنهن ڦيرائي ۽ نظر انداز ڪري پاڻ کي سوٽ بوٽ ۾ سُپر پاور سمجهي تڪڙا تڪڙا نڪري وڃن ٿا .
ته جيڪي سال جا 300 ڏهاڙا پنهنجي ڪُٽنبن سميعت امريڪا، ڪئناڊا ۽ ٻين يورپ ڪنٽرين ۾ رهڻ ۽ گهمڻ ۾ لڳائين ٿا ۽ وساري ويهن ٿا سنڌي قوم جي سڃاڻپ جا چند اُچار ، جن تي اڳيان هلي به سنڌي هُئڻ ۽ نه هُئڻ تي بازي رکيل آهي جهڙوڪ ( ٻ ، ڱ ، ڏ ، ڄ ، ڃ ۽ ڻ) جا اُچار به پنهنجي ور وڪڙ ڏئي انگريزي نمان نڙگهٽ مان ڪڍي ڳالهائي به نا سگهن. ۽ حيرت آهي پوءِ به هڪ طرف هو پاڻ کي سنڌي سڏائڻ تي بضد آهن ۽ حقدار ۽ سنڌ جو سپوت سمجهن ٿا؟ ۽ ٻي طرف تبديلي آڻڻ جو خواهان !
جي واقعي سمجهجي به ته اُنهن ماڊرن سگهڙن کي به هاڻ فنڪشنن، نسشستن، برخواستن کان پوءِ عملي طرح سنڌ جي حالتن جو فڪر آهي؟ ۽ جي آهي ته شق نه هُئڻ گهرجي! جي هو پنهنجي عمل، قول، فعل ۽ پوشاڪ سان به عارضي طور ئي ثابت ڪن ! پنهنجي سنڌ ثقافت جي ڊريس ڪوڊ اپنائي ، سنڌي ماڻهن جي عام سوچ رکي ۽ نه رُڳو ، ڪلاڪ اڌ ڪلاڪ ڪنهن به ميڊيا چينل تي اچي ٽٽل ڦٽل سنڌي ٻولي ٻولي. ڪاش اُهي ميڊيا تي نمودار ٿيڻ کان پهرئين سنڌي سُڃاڻپ جا هي چند اکر ( ٻ ، ڱ ، ڏ ، ڄ ، ڃ ۽ ڻ) اُچارڻ سان صحيح گرامر ۽ سنڌي ڳالهائڻ جي ڪوشش جي پريڪٽس به ڪري اچن ها ۽ الن اعلان سنڌي زبان جون ٽنگو ڀڃڻ کان به پاڻ بچائين ها ته سندن اميج سنڌي قوم قبول ڪري.
ٻي صورت ۾ اهڙين اليڪشن مهمن جي موسمي پرديسي ڏاهن کي سمجهڻ گهرجي ته بيشڪ انگ اگهاڙ ۽ سادو سنڌي عوام غربت ماريو ، 95 سيڪڙو غريب عوام بُکايل ۽ اُڃايل ، انگ اگهاڙو ۽ ڪکن ۽ جهوپڙن ۾ رهڻ وارو به آهي پر هو سياسي طور دُنيا جي سڀني قوم کان باشعور قوم آهي. ته اليڪشن جي دئور ۾ پرديس مان موسمي سفر ڪري ايندڙ پکين ۽ بلخصوص ۽ سال جي 365 ڏهاڙن جا 65 ڏهاڙي سنڌ جي شهرن ۾ گُذاري ۽ سنڌي سوشل ميڊيا ۽ ٽي وي چئنلن وسيلي قوم جو احساس جاڳائڻ بجاءِ ڳوٺ ياترا ڪرڻ کپندي هُئي، ان گرميءَ ۽ بجلي بند، بند دڪانن ۽ ڪاروبارن ۽ بک جو احساس محسوس ڪرڻو هو.
شايد انهن کي پڪي خبر ناهي ته 95 سيڪڙو غربت ماريل سنڌين جي جهوپڙن ۾ ٽي ويون ڪٿي جو هو انهن جا اهي (غلط سنڌي اُچار ۽ غلط ٻوليءَ جا) بي لاگ تبصرا ٻُڌندا هوندا ۽ جي اتفاقي ٻُڌن به ٿا ته کلن ٿا ته اهي ماڻهن سنڌي سوچ ۾ انقلاب آڻيندا جيڪي پنهنجي سوچ ۾ به انقلاب آڻي نه پيا سگهن. ته اهي پرديسي پکي ۽ ڏاها سمهن ته سنڌي عوام، سنڌي چئنلن تي ، پرائيويٽ پروڊڪشن جو ڊي وي ڊي تي ٺهيل (ڌاڙيل، وڏيري، پوليس، ڪمدار، چور ۽ موالي ڪلچر) واريون فلمون ۽ اُهي به هوٽلن ۾ ويهي پنهنجي زندگي گهڻي ڀاڱي بيڪار ڪريو ويٺا آهن. ۽ انهن کي ڀنگن جي نشن مان آسانيءَ سان نٿو ورائي سگهجي ۽ پهرئين ڪوشش اهائي ئي ڪرڻي آهي.
جي سنڌ ۽ سنڌي ماڻهن ۾ تبديلي آڻڻي آهي ته نه چاهيندي به ڀٽو بڻجڻو پوندو ۽ ڀٽو ازم اپنائڻو پوندو ۽ ڳوٺ ڳوٺ وڃڻو پوندو، سنڌي ٽي وي چئنلن تي اخلاقي پريشر رکڻو پوندو ته هو سنڌ ۽ سنڌي بچائڻ ۾ ڪردار ادا ڪن . علم ۽ ادب ۽ تعليم ، تواريخي مائل ڊرامان ۽ گانا پيش ڪن جيئن ڀوتارن طرفان سُمهاريل مُريدن کي ڀنگ جي نشي ۽ اوتارن ۽ هوٽلن مان ڪڍي جهنجهوڙي سگهجي ۽ سنڌ ۾ به انقلاب برپا ڪري سگهجي.
ته توهانجا ٽي.وي چئنل تي سنڌ سڌار جا اهي تبصرا يا انٽر نيٽ ۽ سوشل ميڊيا تي 5 سيڪڙو سکيا ستابا سنڌي ته ڏسندا ۽ داد به ڏيندا ۽ ٽيلفون ڪالون به ڪندا پر سنڌ ۾ علمي انقلاب جهالت خلاف آڻڻ ۾ ڪامياب ڪونه ويندا ڇو جو اڪثريت ڏتڙيل ۽ غريب سنڌي انگيج ناهي، کين انگيج ڪرڻ لاءِ توهان کي (وڏيون ايل سي.ڊي جون ٽي.وي اسڪرينون) وٺي اها معمولي پئسي جي قرباني ڏئي هر ڳوٺ ۽ شهر جي چوڪن ۾ هڻيون پونديون جتي گهوسٽ اسڪول، اوتارا ۽ ولين، بزرگن جي گرد قائم اوتارا يونيورسٽين مان اهي غريب سستي انٽرٽينمينٽ حاصل ڪري جمع ٿئي، هڪ هنڌ ويي توهانجا اهي سياسي ۽ سماجي بنهتريءَ وارا تبصرا ٻُڌي سگهن ۽ هڪ ٻئي سا بحث ڪري ۽ سمجهي قائل ٿين ۽ ڪري سگهن ته سندن ووٽ ۾ ڪيترو پاور آهي.
ته ماڊرن سگهڙ سنڌي دوستئو ! اهي 95 سيڪڙو غربت ماريل سنڌين کي سياسي طور با شعور سمجهو ، اُهي بيوقوف ناهن جيڪي توهان امريڪا ۽ ڪئناڊا ۾ رهي ماڊرن ٿي سمجهو پيا . اهي ٻيو ڪُجهه سمجهن نه سمجهن ڀوتارن ۽ ڪامورن ۽ سکين ستابن جون سياسي ۽ شطرنجي چالون ضرور سمجهن ٿا ته ڪنهن کي ووٽ گهرجي ۽ ووٽ تڏنهن ملندو جڏنهن اهو 95 سيڪڙو توهانجي ڪمپيئن کي واقعي سنڌي ماڻهن ۾ شعور آڻڻ جي ڪمپيئن سمجهندو.
جڏنهن توهانجي اثر رسوخ سان ڪنهن سياسي وڏيري کي ميڊيا تي آڻڻ بجاءِ انهن ئي 95 سيڪڙو ماڻهن مان اڀرندڙ ڪو ڏاهو ميڊيا ۾ آڻي پيش ڪرايو ته انهن جي ويچارن کي ٻُڌندي. هو تبديليءَ لاءِ سوچي سگهن ٿا . جي تعصبي عينڪ لاهي سچ ۽ زميني حقيقتون سمجهو ته اهو ئي ڪارڻ هُئا جو لوڪل سياست ۽ غريب هارين، مزدورن، شاگردن جي دروان تي وڃي سياست ڪرڻ کي (شهيد ذوالفقار علي ڀُٽو ۽ شهيد راڻي بينظير ڀُٽو) اپنايو ۽ ڪري ڏيکاريو هو. ۽ غريبن جو ووٽ حاصل ڪيو هو ۽ توهانکي به سوچڻ گهرجي ته هر سنڌي چاهي ڪنهن به سياسي ، مذهبي، سماجي يا قومي نظرئي جو هُجي سنڌ لاءِ فدا آهي پر ان هوندي به سنڌ جون قومي پارٽيون به ووٽ نٿيون کڻي سگهن. حالانڪ هر سنڌي (ڪهڙي به جماعت جو هُجي) پنهنجي قومي پارٽين سان به مُحبت رکي ٿو. ۽ انهن قومي پارٽين جي هر ليڊر کي پيار ڪري ٿو. پر ووٽ نٿو ڏي. ڇو ؟ اها اڀياس ڪرڻي آهي ۽ ووٽ بينڪ تبديل ڪرڻ لاءِ هر ڀوتار کي (ڀٽو ٿيڻو پوندو ۽ ڀٽي جي ڪاپي ڪري ميدان تي لهڻو پوندو) . ۽ جي ڀٽي صاحب جي ريپليسمينٽ ۽ ليڊرشپ ڏيڻي پوندي .
۽ هڪ خاص ڳالهه اپنائي به ته توهان جو ڊائريڪٽ يا انڊائريڪٽ سنڌ کان علاوه ٻئي ڪنهن سياستدان، ڪاموري ، بيوروڪريٽ يا يا ڊڪٽيٽرس يا انهن جي ڪنهن به نمائندي سان واسطو ناهي ۽ نه ئي انهن سنڌي ڀوتارن سان جيڪي سنڌ کان ٻاهر ليڊرشپ جون واهون ڏسن ٿا. ڇو جو غريب سنڌين ، ڊڪٽيٽرن جي زماني ۾ گهڻن ئي ظلمن کي سٺو آهي. اهي اُهي ئي آهن جن تعصبي عينڪ پائي پاڪستان ٺاهيندڙ ۽ مظبوط ڪندڙ سنڌ جي ليڊرن (قائد اعظم، ذوالفقار علي ڀُٽي ۽ شهيد بينظير ڀُٽي) جي منشور ۽ آواز کي پنهنجوي صوبي ۾ بلاڪ ڪرائي ڇڏيو آهي جو اهڙي ليڊر شپ سندن صوبن ۾ پئدا نٿي ٿي سگهي. نيشنلزم سان نفرت ڪندڙن کي مجبون (جاگ پنجابي جاگ تيري پگ ۾ پڙيا داغ) ۽ (اڙدو ڪا جنازه هي ذره ڌوم سي نڪلي) جا نعرا هڻي پنهنجي صوبي ۾ قوم پرستي پئدا ڪرڻي پئجي وئي. ته جيئن سنڌ مان اُڀرندڙ قيادت سندن صوبي ۾ پکڙجي نه سگهي. حيرت آهي ان باوجود به ڪي سنڌي وڏيرا غير سنڌيءَ جي ليڊر شپ قبول ڪن ٿا؟
ته هر صورت ۾ سنڌي (ميرٽ ۽ ٽيلنٽ) جو خيال ڪرڻو پوندو جن جا اڳ ئي حق غضب ڪري سنڌي ڀوتارن جو اولاد، سفارشي ڪلچر اپنائي ، ٻاهر مُلڪن جو اسڪالرون پاڻ ڇني ٿو، ادارن ۾ سفارش تي اچي سندن پروموشن جو حق ڇني ٿو، نوڪرين جو حق ڇني ٿو ۽ اُهي ٻيو ڪير نه ان جا ڏوهاري توهان سڀ ڪامورا ۽ وڏيرا آهيو . توهان پاڻ آهيو جن وڃي امريڪا ۽ ڪئناڊا ته وسائي پر سنڌ جي ڏتڙيل عوام کي بُکن ڪُتن اڳيان ڦٽو ڪيوو ۽ صرف اليڪش دوارن اچي مختف حربن سان سندن ووٽ وٺي وري پرديس هلي وڇو ٿا ۽ پويان ڀوڳي ٿو غريب عوام ٿو.
هاءِ ڙي امڙ سنڌ ! ۽ سنڌي ٻولي توسان پنهنجن جا مسلسل ۽ لڳاتار ٿيندڙ هي ڪيس ! ڳالهه ڪريان ٿو جو سوال آهي سنڌ جو ! نه تُنهنجو ! نه مُنهنجو !
آخر سنڌ تبديل ڪيئن ٿئي ! جو تبديلي آڻيندڙن ۾ سنڌ جي غربت ماريل 95 سيڪڙو آباديءَ مان نمائندگي ئي ناهي؟ جن کي پنهنجي ووٽ جو احساس ڏيارڻ تي امريڪي ۽ ڪئنيڊي رٽرن ڏاها ڌڙا ڌڙ ميڊيا تي مشقون هلائي رهيا آهن ۽ سنڌين کي احساس پيا ڏيارين ته اُهي ئي ووٽ ڏئي سنڌ ۾ تبديلي آڻي سگهن ٿا.
ته جڏنهن انهن جي ووٽ جو حقدار به انهن لوڪل ۽ غريب عوام مان ئي ڪو ڏاهو، پڙهيل لکيل ۽ غربت ماريو نه هُجي ۽ هُجي ڪو واپاري، سرمايادار ڪامورا ، 5 سيڪڙو سُکيا ستابا امير ڪبير ۽ پنهنجي ياري ويسيءَ سان پئسي ۽ نمائش ۽ طاقت جي آڌار تي پاڻ کي ڏاها ۽ دور انديش سڏرائيندڙ ، ۽ زوريءَ مڃائڻ وارا ،جيڪي ڪو ليڪچر يا بحث ڏئي جيڪي صحيح سنڌي به ڳالهائي ۽ اُچاري نٿا سگهن ۽ جي اتفاقي ڪو 95 سيڪڙو غريب سنڌين مان اڀرندڙ ڏاهو ساڻن ان موضوع ڳالهائڻ چاهي ٿو ته مُنهن ڦيرائي ۽ نظر انداز ڪري پاڻ کي سوٽ بوٽ ۾ سُپر پاور سمجهي تڪڙا تڪڙا نڪري وڃن ٿا .
ته جيڪي سال جا 300 ڏهاڙا پنهنجي ڪُٽنبن سميعت امريڪا، ڪئناڊا ۽ ٻين يورپ ڪنٽرين ۾ رهڻ ۽ گهمڻ ۾ لڳائين ٿا ۽ وساري ويهن ٿا سنڌي قوم جي سڃاڻپ جا چند اُچار ، جن تي اڳيان هلي به سنڌي هُئڻ ۽ نه هُئڻ تي بازي رکيل آهي جهڙوڪ ( ٻ ، ڱ ، ڏ ، ڄ ، ڃ ۽ ڻ) جا اُچار به پنهنجي ور وڪڙ ڏئي انگريزي نمان نڙگهٽ مان ڪڍي ڳالهائي به نا سگهن. ۽ حيرت آهي پوءِ به هڪ طرف هو پاڻ کي سنڌي سڏائڻ تي بضد آهن ۽ حقدار ۽ سنڌ جو سپوت سمجهن ٿا؟ ۽ ٻي طرف تبديلي آڻڻ جو خواهان !
جي واقعي سمجهجي به ته اُنهن ماڊرن سگهڙن کي به هاڻ فنڪشنن، نسشستن، برخواستن کان پوءِ عملي طرح سنڌ جي حالتن جو فڪر آهي؟ ۽ جي آهي ته شق نه هُئڻ گهرجي! جي هو پنهنجي عمل، قول، فعل ۽ پوشاڪ سان به عارضي طور ئي ثابت ڪن ! پنهنجي سنڌ ثقافت جي ڊريس ڪوڊ اپنائي ، سنڌي ماڻهن جي عام سوچ رکي ۽ نه رُڳو ، ڪلاڪ اڌ ڪلاڪ ڪنهن به ميڊيا چينل تي اچي ٽٽل ڦٽل سنڌي ٻولي ٻولي. ڪاش اُهي ميڊيا تي نمودار ٿيڻ کان پهرئين سنڌي سُڃاڻپ جا هي چند اکر ( ٻ ، ڱ ، ڏ ، ڄ ، ڃ ۽ ڻ) اُچارڻ سان صحيح گرامر ۽ سنڌي ڳالهائڻ جي ڪوشش جي پريڪٽس به ڪري اچن ها ۽ الن اعلان سنڌي زبان جون ٽنگو ڀڃڻ کان به پاڻ بچائين ها ته سندن اميج سنڌي قوم قبول ڪري.
ٻي صورت ۾ اهڙين اليڪشن مهمن جي موسمي پرديسي ڏاهن کي سمجهڻ گهرجي ته بيشڪ انگ اگهاڙ ۽ سادو سنڌي عوام غربت ماريو ، 95 سيڪڙو غريب عوام بُکايل ۽ اُڃايل ، انگ اگهاڙو ۽ ڪکن ۽ جهوپڙن ۾ رهڻ وارو به آهي پر هو سياسي طور دُنيا جي سڀني قوم کان باشعور قوم آهي. ته اليڪشن جي دئور ۾ پرديس مان موسمي سفر ڪري ايندڙ پکين ۽ بلخصوص ۽ سال جي 365 ڏهاڙن جا 65 ڏهاڙي سنڌ جي شهرن ۾ گُذاري ۽ سنڌي سوشل ميڊيا ۽ ٽي وي چئنلن وسيلي قوم جو احساس جاڳائڻ بجاءِ ڳوٺ ياترا ڪرڻ کپندي هُئي، ان گرميءَ ۽ بجلي بند، بند دڪانن ۽ ڪاروبارن ۽ بک جو احساس محسوس ڪرڻو هو.
شايد انهن کي پڪي خبر ناهي ته 95 سيڪڙو غربت ماريل سنڌين جي جهوپڙن ۾ ٽي ويون ڪٿي جو هو انهن جا اهي (غلط سنڌي اُچار ۽ غلط ٻوليءَ جا) بي لاگ تبصرا ٻُڌندا هوندا ۽ جي اتفاقي ٻُڌن به ٿا ته کلن ٿا ته اهي ماڻهن سنڌي سوچ ۾ انقلاب آڻيندا جيڪي پنهنجي سوچ ۾ به انقلاب آڻي نه پيا سگهن. ته اهي پرديسي پکي ۽ ڏاها سمهن ته سنڌي عوام، سنڌي چئنلن تي ، پرائيويٽ پروڊڪشن جو ڊي وي ڊي تي ٺهيل (ڌاڙيل، وڏيري، پوليس، ڪمدار، چور ۽ موالي ڪلچر) واريون فلمون ۽ اُهي به هوٽلن ۾ ويهي پنهنجي زندگي گهڻي ڀاڱي بيڪار ڪريو ويٺا آهن. ۽ انهن کي ڀنگن جي نشن مان آسانيءَ سان نٿو ورائي سگهجي ۽ پهرئين ڪوشش اهائي ئي ڪرڻي آهي.
جي سنڌ ۽ سنڌي ماڻهن ۾ تبديلي آڻڻي آهي ته نه چاهيندي به ڀٽو بڻجڻو پوندو ۽ ڀٽو ازم اپنائڻو پوندو ۽ ڳوٺ ڳوٺ وڃڻو پوندو، سنڌي ٽي وي چئنلن تي اخلاقي پريشر رکڻو پوندو ته هو سنڌ ۽ سنڌي بچائڻ ۾ ڪردار ادا ڪن . علم ۽ ادب ۽ تعليم ، تواريخي مائل ڊرامان ۽ گانا پيش ڪن جيئن ڀوتارن طرفان سُمهاريل مُريدن کي ڀنگ جي نشي ۽ اوتارن ۽ هوٽلن مان ڪڍي جهنجهوڙي سگهجي ۽ سنڌ ۾ به انقلاب برپا ڪري سگهجي.
ته توهانجا ٽي.وي چئنل تي سنڌ سڌار جا اهي تبصرا يا انٽر نيٽ ۽ سوشل ميڊيا تي 5 سيڪڙو سکيا ستابا سنڌي ته ڏسندا ۽ داد به ڏيندا ۽ ٽيلفون ڪالون به ڪندا پر سنڌ ۾ علمي انقلاب جهالت خلاف آڻڻ ۾ ڪامياب ڪونه ويندا ڇو جو اڪثريت ڏتڙيل ۽ غريب سنڌي انگيج ناهي، کين انگيج ڪرڻ لاءِ توهان کي (وڏيون ايل سي.ڊي جون ٽي.وي اسڪرينون) وٺي اها معمولي پئسي جي قرباني ڏئي هر ڳوٺ ۽ شهر جي چوڪن ۾ هڻيون پونديون جتي گهوسٽ اسڪول، اوتارا ۽ ولين، بزرگن جي گرد قائم اوتارا يونيورسٽين مان اهي غريب سستي انٽرٽينمينٽ حاصل ڪري جمع ٿئي، هڪ هنڌ ويي توهانجا اهي سياسي ۽ سماجي بنهتريءَ وارا تبصرا ٻُڌي سگهن ۽ هڪ ٻئي سا بحث ڪري ۽ سمجهي قائل ٿين ۽ ڪري سگهن ته سندن ووٽ ۾ ڪيترو پاور آهي.
ته ماڊرن سگهڙ سنڌي دوستئو ! اهي 95 سيڪڙو غربت ماريل سنڌين کي سياسي طور با شعور سمجهو ، اُهي بيوقوف ناهن جيڪي توهان امريڪا ۽ ڪئناڊا ۾ رهي ماڊرن ٿي سمجهو پيا . اهي ٻيو ڪُجهه سمجهن نه سمجهن ڀوتارن ۽ ڪامورن ۽ سکين ستابن جون سياسي ۽ شطرنجي چالون ضرور سمجهن ٿا ته ڪنهن کي ووٽ گهرجي ۽ ووٽ تڏنهن ملندو جڏنهن اهو 95 سيڪڙو توهانجي ڪمپيئن کي واقعي سنڌي ماڻهن ۾ شعور آڻڻ جي ڪمپيئن سمجهندو.
جڏنهن توهانجي اثر رسوخ سان ڪنهن سياسي وڏيري کي ميڊيا تي آڻڻ بجاءِ انهن ئي 95 سيڪڙو ماڻهن مان اڀرندڙ ڪو ڏاهو ميڊيا ۾ آڻي پيش ڪرايو ته انهن جي ويچارن کي ٻُڌندي. هو تبديليءَ لاءِ سوچي سگهن ٿا . جي تعصبي عينڪ لاهي سچ ۽ زميني حقيقتون سمجهو ته اهو ئي ڪارڻ هُئا جو لوڪل سياست ۽ غريب هارين، مزدورن، شاگردن جي دروان تي وڃي سياست ڪرڻ کي (شهيد ذوالفقار علي ڀُٽو ۽ شهيد راڻي بينظير ڀُٽو) اپنايو ۽ ڪري ڏيکاريو هو. ۽ غريبن جو ووٽ حاصل ڪيو هو ۽ توهانکي به سوچڻ گهرجي ته هر سنڌي چاهي ڪنهن به سياسي ، مذهبي، سماجي يا قومي نظرئي جو هُجي سنڌ لاءِ فدا آهي پر ان هوندي به سنڌ جون قومي پارٽيون به ووٽ نٿيون کڻي سگهن. حالانڪ هر سنڌي (ڪهڙي به جماعت جو هُجي) پنهنجي قومي پارٽين سان به مُحبت رکي ٿو. ۽ انهن قومي پارٽين جي هر ليڊر کي پيار ڪري ٿو. پر ووٽ نٿو ڏي. ڇو ؟ اها اڀياس ڪرڻي آهي ۽ ووٽ بينڪ تبديل ڪرڻ لاءِ هر ڀوتار کي (ڀٽو ٿيڻو پوندو ۽ ڀٽي جي ڪاپي ڪري ميدان تي لهڻو پوندو) . ۽ جي ڀٽي صاحب جي ريپليسمينٽ ۽ ليڊرشپ ڏيڻي پوندي .
۽ هڪ خاص ڳالهه اپنائي به ته توهان جو ڊائريڪٽ يا انڊائريڪٽ سنڌ کان علاوه ٻئي ڪنهن سياستدان، ڪاموري ، بيوروڪريٽ يا يا ڊڪٽيٽرس يا انهن جي ڪنهن به نمائندي سان واسطو ناهي ۽ نه ئي انهن سنڌي ڀوتارن سان جيڪي سنڌ کان ٻاهر ليڊرشپ جون واهون ڏسن ٿا. ڇو جو غريب سنڌين ، ڊڪٽيٽرن جي زماني ۾ گهڻن ئي ظلمن کي سٺو آهي. اهي اُهي ئي آهن جن تعصبي عينڪ پائي پاڪستان ٺاهيندڙ ۽ مظبوط ڪندڙ سنڌ جي ليڊرن (قائد اعظم، ذوالفقار علي ڀُٽي ۽ شهيد بينظير ڀُٽي) جي منشور ۽ آواز کي پنهنجوي صوبي ۾ بلاڪ ڪرائي ڇڏيو آهي جو اهڙي ليڊر شپ سندن صوبن ۾ پئدا نٿي ٿي سگهي. نيشنلزم سان نفرت ڪندڙن کي مجبون (جاگ پنجابي جاگ تيري پگ ۾ پڙيا داغ) ۽ (اڙدو ڪا جنازه هي ذره ڌوم سي نڪلي) جا نعرا هڻي پنهنجي صوبي ۾ قوم پرستي پئدا ڪرڻي پئجي وئي. ته جيئن سنڌ مان اُڀرندڙ قيادت سندن صوبي ۾ پکڙجي نه سگهي. حيرت آهي ان باوجود به ڪي سنڌي وڏيرا غير سنڌيءَ جي ليڊر شپ قبول ڪن ٿا؟
ته هر صورت ۾ سنڌي (ميرٽ ۽ ٽيلنٽ) جو خيال ڪرڻو پوندو جن جا اڳ ئي حق غضب ڪري سنڌي ڀوتارن جو اولاد، سفارشي ڪلچر اپنائي ، ٻاهر مُلڪن جو اسڪالرون پاڻ ڇني ٿو، ادارن ۾ سفارش تي اچي سندن پروموشن جو حق ڇني ٿو، نوڪرين جو حق ڇني ٿو ۽ اُهي ٻيو ڪير نه ان جا ڏوهاري توهان سڀ ڪامورا ۽ وڏيرا آهيو . توهان پاڻ آهيو جن وڃي امريڪا ۽ ڪئناڊا ته وسائي پر سنڌ جي ڏتڙيل عوام کي بُکن ڪُتن اڳيان ڦٽو ڪيوو ۽ صرف اليڪش دوارن اچي مختف حربن سان سندن ووٽ وٺي وري پرديس هلي وڇو ٿا ۽ پويان ڀوڳي ٿو غريب عوام ٿو.
هاءِ ڙي امڙ سنڌ ! ۽ سنڌي ٻولي توسان پنهنجن جا مسلسل ۽ لڳاتار ٿيندڙ هي ڪيس ! ڳالهه ڪريان ٿو جو سوال آهي سنڌ جو ! نه تُنهنجو ! نه مُنهنجو !
انتظامي رڪن طرفان آخري ترميم:
