پاڪستاني جهنڊو لوگو رکندڙقومي ادارو، پاڪستان انٽرنيشنل ايئرلائنس(پي.آءِ.اي)ماضي،حال۽مستقبل Lockheed L-1049C Super Constellation آزاديءَ جي ٿورڙي عرصي کان پوءِ 1951ع ۾ ئي فيصلو ٿيو هو ته آزاد ٿيندڙ مُلڪ (پاڪستان) وٽ پنهنجي سڃاڻپ دُنيا جي ڪُنڊ ڪُڙڇ ۾ ڪرائڻ لاءِ، لازمي طرح سان ۽ پاڪستاني جهنڊي جي نشانيءَ (لوگو)سان هڪ هوائي ٽرانسپورٽ نظام يعني (انٽرنيشل ڪيريئر) هُجي. جنهن کي پاڪستان جو نيشل ڪيريئر چيو وڃي ٿو. اهو فيصلو ڪندي اُن وقت جي حُڪومت پنهنجي نيشنل ڪيريئر(پاڪستان انٽرنيشنل ايئرلائنس) جو بُنياد وڌو ۽ هڪدم ٽن جهازن جا آرڊر ڏنا.۽ اهڙيءَ طرح 7 جون 1954 تي پاڪستان پنهنجي پهرئين خريد ٿيل چئن انجڻن واري جهازLockheed L-1049C Super Constellation سان پي.آءِ.اي جي وسيلي پوري دُنيا ۾ پاڪستان جي سڃاڻپ ڪرائي وئي. پهرئين گهرولي اُڏام (ڊويسٽڪ فلائيٽ) ڪراچي ۽ ڊاڪا جي وچ ڪرائي جيڪي مغربي ۽ مشرقي پاڪستان جا ٻه وڏا شهر پڻ هُئا. اُن کان پوءِ سگهوئي پهرئين فبروري 1955ع ۾ پاڪستان گورنمينٽ انٽرنيشنل اُڏام (انٽرنيشنل فلائيٽ) به ڪرائي ،جيڪا ڪراچي ، قاهره ۽ لنڊن جي وچ ۾ ٿي هُئي.
11 مئي 1955ع تي پاڪستان انٽرنيشنل ايئرلائينس(پي.آءِ.اي) جنهن هڪ ٻئي پاڪستاني آپريٽرOrient Airways (اوريئنٽ ايئر ويز) کان جيڪي (اسيٽ ۽ رُوٽ) حاصل ڪيا هُئا. ياد رهي ته Orient Airways, اڳ ۾ آڪٽوبر 1953ع کان (پي.آءِ.اي) جو حصو بڻجي چُڪو هو.ٻنهين ايئرلائنن کي پاڻ ۾ ملائي هڪ ڪرڻ جو مقصد ئي هو ته پاڪستان جي نيشنل ڪيريئر کي ڦهلائي وڏو ڪجي. ۽ اهڙيءَ طرح Orient Airways, جا 11 (Douglas DC-3) ۽ 2 (Convair CV-240 ) جهاز (ڊوميسٽڪ نيٽورڪ) ۾ استعمال ڪيا ويا هُئا. ته جيئن Lockheed L-1049C Super Constellation کي انٽرنيشنل نيٽورڪ لاءِ مڪمل استعمال ۾ آڻجي. Douglas DC-3 Dakota AP-AFQ in 1950s livery
اهڙيءَ طرح ماڊرنائيشن جهازرانيءَ جو استعمال پاڪستان جي ضرورت ٿي پيو۽ ئي 1956ع ۾ پاڪستان گورنمنٽ وڌيڪ ٽن ماڊرن جهازن Vickers Viscount 815، جنهن کي (4 ٽربو پراپر ايئرلائينر) به چيو وڃي ٿوجيڪو پهرئين UK ڏانهن 2 جنوري 1959ع ۾ استعمال ٿيو هو۽ جنهن کي پوءِ دهلي ۽ ڪراچيءَ کي ڳنڍڻ لاءِ 31 جنوري 1959ع ۾ استعمال ڪيو ويو هو. Vickers Viscount 815 AP-AJG in 1960s livery ٻيون واڌون 1961 ۾ ڪيون ويون هُيون ۽ Fokker F27 جهاز جيڪو ( twin-turboprop type) قسم جو جهاز آهي، اهي جهاز (پي.آءِ.اي) کي سال 3 جنوري 1961 تي مليا هُئا. ۽ اهڙي طرح پوءِ اهو سلسلو هلندو رهيو ۽ (پي.آءِ.اي) کي پنهنجون اڏاون نيٽورڪ تي وڌائڻ لاءِ DC-3 fleet حاصل ٿيا جنهن کي مشرقي پاڪسان جي رموٽ ايرياز ۾ استعمال ڪيو ويندو هو. ۽ اهڙيءَ طرح نين نين سروس جو آغاز ٿيندو ويو.
پوري ايشيا ۾ خالص جيٽ انجڻيون استعمال ڪندڙ ايئرلائين(پي.آءِ.اي) ئي هُئي. جيڪي Boeing 707-321 machine جهازن ۾ استعمال ڪبي هُئي. جنهنکي 7 مارچ 1960ع کان ئي Pan American World Airways کان ليز تي وٺي استعمال ڪيوويو هو. ۽ پو اهي جهاز لنڊن سروس تي استعمال ڪرڻ کان پو 17 جون 1961ع کان نيويار لا استعمال ٿيڻ لڳا هُئا. اهڙي طرح (پي.آ.اي) 21 ڊسمبر 1961ع کان ئي پنهنجا جهاز وٺڻ شروع ڪري ڏنا هُئا ۽ پهرئين ٽن جهازن Boeing 720-040B aircraft, جي ڊليوري وٺي پنهنجي انٽرنيشنل روٽ نيٽورڪ کي وڌائڻ لڳي. Boeing 720-040B AP-AMG in 1970s livery سال 1953۾ (پي.آاي) پنهنجي (نيويارڪ سروس) بند ڪري ڇڏي هُئي پر وري سگهوئي 29 اپريل 1964ع کان (پي.آ.اي) اُها پهرئين non-communist airline بڻي هُئي جنهن (چائنا) جي شهر (شهنگائي) لا پنهنجي اڏام ڀري. ياد رهي ته (پي.آ.اي) پنهنجي ڊوميسٽڪ روٽ (ايسٽ پاڪستان) لا ۽ ڪُجه وقت لا (هيليڪاپٽر سروس) هيليڪاپٽر (Sikorsky S-61N's )سان به شروع ڪئي هُئي. ان لا 4 ، Hawker Siddeley HS.121 Trident 1E جو آرڊر ڏنو ويو هو، جيڪي Vickers Viscount 815s جا متبدل هُئا. انهن مان پهريون پهرئين مارچ 1966ع ۾ ٻيڙي ۾ شامل ٿيو هو ۽ 1970ع ڌاري انهن کي چائنا کي وڪيو ويو هو. جڏنهن 1971ع ۾ ايسٽ پاڪستان بنگلاديش بڻيوته (پي.آ.اي) اُتي پنهنجو آپريشن بند ڪري ڇڏيو. جنهنڪري (پي.آ.اي) جو آپريشن بشمول جهازن (فليٽ) گهٽ ٿي ويو. پر 1972 ۾ نيويارڪ لا سروس وري بحال ڪئي وئي.
پي آءِ اي ۾ چڌيڪ تفصيل ۽ ڄاڻ لاءِ هتي ڀيرو ڀريو. https://www.facebook.com/notes/engr...alists-vz-labours-the-story/10153712958690100