روزاني ڪاوش تي محترم عزيز اسلام جو پڇيل سوال سڀني ساٿين سان سَلي رهيو آهيان۔۔۔۔ سڀ کان پهريان توهان سندس پڇيل سوال کي غور سان پڙهو پوءِ پنهنجي راءِ کي وضاحت سان ٻڌايو جيئن سموري سنڌي ساٿ کي سنڌ سان ٿيندڙ هڪ ٻي نا انصافي جي سُڌ پئجي سگهي۔۔۔۔
اسان کان اڃان 1947ع واري لڏ پلاڻ ئي نه وسري آهي، ته هينئر وري سوات متاثرين جو رخ سنڌ ڏانهن آهي، اسان کي بحيثيت هڪ انسان ساڻن ڪافي همدرديون آهن، ڇاڪاڻ جو هو پنهنجا ٺهيل ٺڪيل گهر برباد ٿيندي ڏسي آيا آهن، پنهنجي پيارن کي تڙپندي ۽ مرندي ڏسي آيا آهن، پر سڀ کان وڏي ڳالهه اها آهي ته اسان تصوير جي صرف هڪ رخ کي ڏسي رهيا آهيون، جڏهن ته ان جو ٻيو رخ سوات جي منظرن جهڙو ڀيانڪ پڻ ٿي سگهي ٿو، ڇاڪاڻ جو اسان اهو نٿا ڄاڻون ته انهن پناهگيرن مان ڪيترا طالبان آهن ۽ ڪيترا عام ماڻهو؟ اسان کي اها به ڪل ناهي ته اڄ جن کي اسان جيءُ ۾ جايون ڏئي رهيا آهيون سي سڀاڻي شايد اسان جي ئي نياڻين جي تعليم بند ڪرائين ۽ اسان کي 1400 سال پراڻي دنيا ڏانهن ڌڪڻ جي ڪوشش ڪن! هي مسئلو تمام حساس آهي، جنهن بابت اسان ڪجهه چئي نٿا سگهون، هن وقت سنڌ جي ڪافي شهرن ۾ پناهگير پهچي چڪا آهن، جنهن ۾ حيدرآباد جي آس پاس جا ڳوٺ، ڪوٽڙي ۽ ڄامشوري سميت ٻيا شهر به شامل آهن، خير هي وقت سنڌ لاءِ تمام ڏکيو آهي، ڇاڪاڻ جو سنڌ اڳي ئي لساني جهيڙن ۽ قبيلائي تڪرارن جي ور چڙهيل رهي آهي ۽ هاڻي ڪٿي ائين نه ٿئي ته سنڌ جو عوام به انتهاپسندي جي ور چڙهي وڃي، ڇو ته جن ماڻهن مذهب جو ٺيڪو کنيو آهي سي پنهنجي نظريي واري ڪيسيٽ وڄائڻ بند ڪونه ڪندا، تنهن کانسواءِ هڪ ٻي ڳالهه اها آهي ته 1947ع واري لڏپلاڻ سبب آيل پناهگير ڀائرن کي ”پاڪستان آگي هي“ چوڻ وارو پنجاب هاڻي ان صورتحال کي ڪيئن منهن ڏيندو؟ جڏهن لکين پناهگير پنجاب جو رخ ڪندا ته ٿي سگهي ٿو ته ”وڏو ڀاءُ“ هاڻي به ڪو حربو هلائي انهن کي سنڌ جو رستو ڏيکاري، ڇاڪاڻ جو سنڌ ته اها ڌرتي آهي، جتي ڌرتي ڌڻي دربدر ۽ ڌاريا موجون ڪندا آهن.
عزيز سلام پنهور/حيدرآباد
سنڌ اڃا ڪيترو ڀوڳيندي؟
اسان کان اڃان 1947ع واري لڏ پلاڻ ئي نه وسري آهي، ته هينئر وري سوات متاثرين جو رخ سنڌ ڏانهن آهي، اسان کي بحيثيت هڪ انسان ساڻن ڪافي همدرديون آهن، ڇاڪاڻ جو هو پنهنجا ٺهيل ٺڪيل گهر برباد ٿيندي ڏسي آيا آهن، پنهنجي پيارن کي تڙپندي ۽ مرندي ڏسي آيا آهن، پر سڀ کان وڏي ڳالهه اها آهي ته اسان تصوير جي صرف هڪ رخ کي ڏسي رهيا آهيون، جڏهن ته ان جو ٻيو رخ سوات جي منظرن جهڙو ڀيانڪ پڻ ٿي سگهي ٿو، ڇاڪاڻ جو اسان اهو نٿا ڄاڻون ته انهن پناهگيرن مان ڪيترا طالبان آهن ۽ ڪيترا عام ماڻهو؟ اسان کي اها به ڪل ناهي ته اڄ جن کي اسان جيءُ ۾ جايون ڏئي رهيا آهيون سي سڀاڻي شايد اسان جي ئي نياڻين جي تعليم بند ڪرائين ۽ اسان کي 1400 سال پراڻي دنيا ڏانهن ڌڪڻ جي ڪوشش ڪن! هي مسئلو تمام حساس آهي، جنهن بابت اسان ڪجهه چئي نٿا سگهون، هن وقت سنڌ جي ڪافي شهرن ۾ پناهگير پهچي چڪا آهن، جنهن ۾ حيدرآباد جي آس پاس جا ڳوٺ، ڪوٽڙي ۽ ڄامشوري سميت ٻيا شهر به شامل آهن، خير هي وقت سنڌ لاءِ تمام ڏکيو آهي، ڇاڪاڻ جو سنڌ اڳي ئي لساني جهيڙن ۽ قبيلائي تڪرارن جي ور چڙهيل رهي آهي ۽ هاڻي ڪٿي ائين نه ٿئي ته سنڌ جو عوام به انتهاپسندي جي ور چڙهي وڃي، ڇو ته جن ماڻهن مذهب جو ٺيڪو کنيو آهي سي پنهنجي نظريي واري ڪيسيٽ وڄائڻ بند ڪونه ڪندا، تنهن کانسواءِ هڪ ٻي ڳالهه اها آهي ته 1947ع واري لڏپلاڻ سبب آيل پناهگير ڀائرن کي ”پاڪستان آگي هي“ چوڻ وارو پنجاب هاڻي ان صورتحال کي ڪيئن منهن ڏيندو؟ جڏهن لکين پناهگير پنجاب جو رخ ڪندا ته ٿي سگهي ٿو ته ”وڏو ڀاءُ“ هاڻي به ڪو حربو هلائي انهن کي سنڌ جو رستو ڏيکاري، ڇاڪاڻ جو سنڌ ته اها ڌرتي آهي، جتي ڌرتي ڌڻي دربدر ۽ ڌاريا موجون ڪندا آهن.
عزيز سلام پنهور/حيدرآباد
